حکومت فقیه از دیدگاه میرزای قمی (نگاهی نو به ارشادنامه)

آیا امکان اثبات حکومت فقیه از دیدگاه میرزای قمی وجود دارد؟ در نوشته پیش رو، با این سوال اصلی و با روش تحلیل متن، به سراغ نامه میرزای قمی به آقامحمدخان قاجار موسوم به «ارشادنامه» رفته و به تقسیمی ابتکاری از حکومت دست یافته ایم؛ تقسیمی که مکمل تقسیم بندی بسیط میرزا از حکومت است، به دو نوع استحقاقی (حکومت کسانی که مستحق دریافت حاکمیت جامعه اند؛ هم چون حکومت پیامبران الهی و اهل بیت) و امتحانی (حکومت کسانی که خداوند حاکمیت جامعه را از باب استدراج و امتحان به ایشان واگذار کرده است؛ هم چون حکومت فرعون و نمرود). این تقسیم بندی نوآورانه، در نهایت پژوهش گر را به دو نکته مهم در اندیشه  سیاسی مرحوم میرزا رهنمون می شود: یکی، امکان حکومت فقیه که از جمله انواع حکومت استحقاقی از دیدگاه میرزای قمی به شمار می آید و دوم، اثبات مشروعیت سلطنت پادشاهان که در یکی از حالت ها، حکومتی ملحق به حکومت استحقاقی و مشروع خواهد بود.