بررسی موانع محیطی اثرگذار بر مشارکت در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

بر اساس طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت، مشارکت عاملی مهم در سلامت افراد است و موجب رشد مهارت ها و حس شایستگی و اعتمادبه نفس در آن ها می شود. افراد مبتلا به «مولتیپل اسکلروزیس» مشکلاتی در حوزه های مختلف مشارکت دارند. عوامل محیطی نقشی مهم در ایجاد این محدودیت ها و مشکلات دارند و ممکن است محدودیت هایی جدی در سطح مشارکت افراد مبتلا به این بیماری ایجاد کنند. در برخی موارد، تاثیر این عوامل در محدود کردن مشارکت و فعالیت افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بیشتر از تاثیر ضعف و نقایص سیستم ها و ارگان های بدنی است که به دنبال بیماری ایجاد شده است. موانع موجود در محیط فیزیکی به کاهش تحرک افراد دارای مولتیپل اسکلروزیس منجر می شود که خود پیامدهایی همچون تضعیف وضعیت عملکردی و سلامت جسمی روحی، کاهش کیفیت زندگی و شادمانی و نیز کاهش رضایت از زندگی دارد؛ ازاین رو و با توجه به شیوع بالای مولتیپل اسکلروزیس در شهر اصفهان، هدف از مطالعه حاضر، شناسایی موانع محیطی اثرگذار بر مشارکت افراد مبتلا به این بیماری در شهر اصفهان است.

 بررسی جامعه مطالعه شده در این مطالعه مقطعی، تمام بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در بهمن سال 1396 در شهر اصفهان بودند که 96 بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (22.9% مرد و 77.1% زن) از میان مراجعه کنندگان به کلینیک مولتیپل اسکلروزیس بیمارستان کاشانی اصفهان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از آگاه کردن شرکت کنندگان از موضوع و هدف پژوهش، کسب رضایت نامه و همچنین اطمینان دادن به آن ها برای محرمانه ماندن اطلاعات نزد پژوهشگر، پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک برای جمع آوری داده ها در اختیار آن ها قرار گرفت؛ سپس پرسش نامه معاینه مختصر وضعیت شناختی برای افراد تکمیل شد و پس از آن، متخصص مغز و اعصاب نمرات مربوط به مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده برای هر فرد را ثبت کرد. در مرحله بعد، پرسش نامه عوامل محیطی بیمارستان «کریگ» برای تکمیل در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. در پایان، داده ها به وسیله نرم افزار SPSS نسخه 16، تجزیه و تحلیل و برای توصیف آن ها از شاخص های میانگین و انحراف معیار استفاده شد. برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون شاپیرو ویلک و برای تحلیل داده ها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون آنالیز واریانس و آزمون post hoc به روش LSD در سطح معناداری 05/0 استفاده شد. با توجه به اینکه آزمون آنالیز واریانس به نابرابری واریانس ها حساس است، ابتدا آزمون لوین برای بررسی برابری واریانس ها اجرا شد.

موانع فیزیکی و ساختاری بیشترین (8/621± 12/05) و حوزه کار و مدرسه کمترین (4/162±2/24) سهم را در محدود کردن مشارکت بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس به خود اختصاص دادند؛ همچنین یافته ها بیانگر عدم ارتباط متغیرهای دموگرافیک (مانند سن، جنس، وضعیت ناتوانی و وضعیت شناختی) با میزان مواجهه با موانع محیطی مشارکت بود (0/05)

 با توجه به یافته های این مطالعه در بین موانع محیطی که بالقوه ممکن است بر مشارکت افراد مبتلا به ام اس تاثیر بگذارد، موانع فیزیکی و ساختاری قوی ترین فاکتوری است که مشارکت آن ها در فعالیت های شخصی و اجتماعی را محدود می کند. موانع فیزیکی و ساختاری در مطالعات مختلف مهم ترین عامل محیطی محدودکننده مشارکت در افراد دارای ناتوانی به ویژه افراد دارای اختلالات نورولوژیک است؛ بنابراین حفظ مشارکت مطلوب این افراد در اجتماع با اتخاذ تدابیری ویژه برای رفع موانع فیزیکی و ساختاری از اولویت بالایی برخوردار است.