ارتباط ویژگی های جمعیت شناختی، افسردگی و بی خوابی با سندرم پاهای بی قرار: یک مطالعه مورد-شاهدی از بزرگسالان 17 تا 70 سال یزد

سندرم پاهای بی قرار یک اختلال حرکتی- نرولوژیک است که اغلب بیماران در طول خواب تمایل شدیدی به تکان دادن پاهای خود داشته و آن را احساس ناخوشایندی توصیف می کنند. هدف از این پژوهش تعیین شیوع سندرم پاهای بی قرار، ارتباط آن با ویژگی های جمعیت شناختی، افسردگی و بی خوابی و مقایسه متغیرهای نامبرده در دو گروه با و بدون سندرم پاهای بی قرار بود.

این پژوهش یک مطالعه مورد-شاهدی تحلیلی بود. نمونه پژوهش شامل 429 بزرگسال 17 تا 70 ساله بود که به کلنیک های روانپزشکی و عصب روانشناختی یزد (ایران) در سال 1398 مراجعه کرده بودند. شرکت کنندگان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل فرم جمعیت شناختی، پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II)، شاخص شدت بی خوابی (ISI) و پرسشنامه بین المللی سندرم پاهای بی قرار (IRLSQ) بود. داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS-21 و روش آماری خی دو، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و رگرسیون خطی مورد تحلیل قرار گرفته شدند. سطح معناداری در حد 0.05 بود.

میانگین و انحراف استاندارد سنی افراد شرکت کننده در پژوهش 10.82± 34.43 بود. همچنین میانگین و انحراف استاندارد سنی گروه دارای سندرم پاهای بی قرار 10/95±36/07 و گروه بدون سندرم پاهای بی قرار 10.75±33.92 بود. میزان شیوع سندرم پاهای بی قرار در بزرگسالان 23.5% (101=n) بود که میزان شیوع در زنان 32% (66=n) و در مردان 28.7% (35=n) بود. نتایج t-test نشان داد بیماران سندرم پاهای بی قرار از میزان افسردگی و بی خوابی شدیدتری نسبت به افراد بدون سندرم پاهای بی قرار برخوردار هستند (0.05> p). رگرسیون خطی چندگانه نشان داد که متغیرهای بی خوابی (0.36=β)، سن (0.13=β) و افسردگی (0.15=β) بیشترین توان پیش بینی سندرم پاهای بی قرار را دارند.

نسبت شیوع سندرم پاهای بی قرار در بزرگسالان ایرانی بالا است. بی خوابی شدید، داشتن خلق افسرده و سن بالا در پیش بینی این بیماری جزو عوامل مهمی در نظر گرفته می شوند. این موضوع توجه به تشخیص زودهنگام، پیشگیری و درمان این اختلال را در بزرگسالان الزام می دارد.