تعادل منافع مالک و خریدار در معاملات فضولی در حقوق ایران و فقه امامیه با تطبیق بر کامن لا

در فقه و حقوق ایران، حمایت قوی از خریدار با حسن نیت در برابر مالک به عمل نیامده است، تا آنجا که اگر معامله در حضور مالک صورت گیرد ولی وی سکوت کند، همچنان معامله نیازمند رضایت اوست (ماده 249) و از این جهت هیچ حقی برای خریدار تصور نشده است.در حالی که در کامن لا تلاش شده است که میان منافع خریدار با حسن نیت و منافع مالک،تعادل برقرار شود.ازاین رو نظام کامن لا در مواردی از قاعده نمودت (nemo dat)که از حق مالکیت افراد حمایت می کند،دست می کشد و استثنایات مختلفی را در جهت حمایت از خریدار فضولی اتخاذ می کند.به نظر می رسد در فقه امامیه ظرفیت برقراری تعادل میان منافع خریدار و منافع مالک وجود دارد.قاعده های تسبیب و غرور می توانند این امکان را فراهم کنند و در مواردی،مالک مقصر را مسیول خسارت های خریدار نماید ، به علاوه که استناد به این دو قاعده زمینه ی تغییر نگاه و توجه به اموری فراتر از حفظ مالکیت اشخاص را فراهم می نماید.