بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی و ارزش غذایی اندام های مختلف گیاه کاکتوس (Opuntia stricta Haw.) (مطالعه موردی: روستای محمدآباد شهرستان گرگان)

کاکتوس گیاهی مقاوم به خشکی و واجد ارزش های خوراکی، دارویی و علوفه ای است. با توجه به اهمیت گونه مذکور، این مطالعه به بررسی کیفیت علوفه، ترکیبات فنول تام، فلاونویید تام و خاصیت آنتی اکسیدانی اندام های مختلف این گیاه شامل پد (برگ مانند)، میوه و دانه آن می پردازد. نمونه برداری از اندام های مختلف این گونه به صورت تصادفی و با 5 تکرار از اطراف روستای محمدآباد گرگان در سال 1396 انجام شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، به منظور انجام آزمایشات مورد نظر، عصاره گیری با استفاده از متانول خالص انجام شد. در ادامه، فنول کل با استفاده از معرف فولین سیوکالتیو، فلاونویید با استفاده از روش رنگ سنجی و عملکرد آنتی اکسیدانی با استفاده از روش استاندارد رادیکال های آزاد DPPH با بهره گیری از دستگاه اسپکتوفتومتری انجام شد. همچنین شاخص های کیفیت علوفه (CP، DMD، ME و ADF) اندام های مختلف با استفاده از روش های سنجش کیفیت علوفه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تجزیه ی واریانس یک طرفه و آزمون چنددامنه ای دانکن صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان فنول و فلاونویید تام در پد و میوه بیشتر از دانه ها است. همچنین میزان آنتی اکسیدان در دانه و میوه بیشتر از برگ اندازه گیری گردید. از طرفی میزان پروتئین خام در دانه بیشتر از میوه و برگ بود. با توجه به نتایج به دست آمده، بذر و میوه به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی بالاتر و همچنین ارزش غذایی (CP، DMD و ME) بهتر نسبت به سایر اندام ها از اهمیت بیشتری در استفاده های دارویی، تغذیه ای و علوفه ای برخوردار است. بعلاوه با توجه به مقاومت بالای این گونه به شرایط سخت محیطی از جمله: خشکی، کم آبی و همچنین حضور این گونه در مناطق خشک و نیمه خشک که با کمبود منابع غذایی برای استفاده ی دام مواجه است، می توان از این گونه به عنوان علوفه کمکی جهت تعلیف دام به صورت جمع آوری، خشک و آسیاب نمودن آن استفاده کرد.