تحلیل چرخش های روایی شعبی بر پایه زندگی و زمانه وی

اخباریان دو قرن نخست هجری تاثیرات ماندگاری در تاریخ نگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزه تاریخ نیز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامی قرار گرفت. از او روایت های متناقض و متضادی در مورد حوادث و شخصیت های موثر جهان اسلام باقی مانده است. شناخت و تحلیل چرایی این تناقض ها در روایات شعبی مساله این پژوهش است. روش به کاررفته توصیفی تحلیلی است. نتیجه نشان می دهد روایات ابوعمرو به دنبال تحولات اجتماعی و سیاسی کوفه و منافع اشراف قبیله همدان و شخص وی تغییر کرد. این تغییرات در سه پرده مشاهده می شود. در پرده نخست (66-28)، متاثر از محیط پرورش کودکی رنگ وبوی تشیع علوی در اخبار شعبی کاملا نمودار است. پرده دوم زندگی عامر با جدایی او از قیام مختار (66) شروع شده و تا شورش ابن اشعث (81) ادامه یافت. در این مرحله، او تحت تاثیر عوامل ارتقای جایگاه فقاهتی و اشرافی و واکنش به رشد غالیان از شیعیان فاصله گرفت. ازین رو، روایت های ابوعمرو ضد شیعی شد هرچند هنوز، طرفدار حضرت علی (ع) بود. شکست ابن اشعث (84) پرده سوم زندگی او را رقم زد. شعبی با سرسپردگی به امویان، اخباری در طرفداری از آن ها و بر ضد حضرت علی (ع) نقل کرد.