گازهای «باد یا ریح» داخلی یکی از عوامل مهم بیماری زا در طب ایرانی

گاهی در درمان بیماران با علایمی مواجه می شویم که علی رغم درمان های معمول پاسخ مناسبی نمی بینیم و یا علایم آن ها با دانسته های طب کلاسیک قابل توجیه نیست، در این موارد شناسایی علل بیماری ها و درمان آن ها از دیدگاه طب ایرانی می تواند کمک کننده باشد. یکی از این علل، گازهای (باد یا ریح) درونی است؛ هدف از این پژوهش، معرفی ریح (نوعی گاز)، انواع و علل تولید آن در بدن به عنوان یکی از علل مادی بیماری زا (در کنار علل چهارگانه سوء مزاج) در طب ایرانی است.

 این پژوهش، یک مطالعه کیفی است که در آن از روش تحلیل محتوای سوماتیو برای تحلیل کتب معتبر طب ایرانی و منابع الکترونیک استفاده شد.

مفهوم باد در طب سنتی چینی و تبتی نیز دیده می شود، ولی آنچه در متون طب ایرانی به عنوان "ریح یا باد" معرفی می گردد ماده ای با ماهیتی شبیه گاز است که در بدن تولید می شود و نوع مفید آن در تسهیل فرایندهایی چون دفع طبیعی مدفوع، نعوظ و... نقش داشته و نوع مضر آن، به عنوان یکی از عوامل مهم بیماری زا در بیش از 90 نوع از بیماری ها همچون انواعی از سردرد، سرگیجه، صرع، تنگی نفس، درد مفاصل، کلیه و مثانه و... معرفی می گردد. در این مطالعه تعریف، علل، انواع و علایم ریح پدیدار و تبیین شد.

با توجه به شمار بالای بیماری های ناشی از ریاح (باد یا گاز)، در طب ایرانی و مفهوم گازوترنسمیتر در طب نوین، به نظر می رسد که بایستی تمامی درمانگران گازها را نیز به عنوان یکی از علل بیماری زایی در نظر گرفته و با تشخیص و درمان مناسب به بهبود موثر بیماران کمک کنند.