بررسی فرهنگ ایمنی بیمار: آغازی برای برنامه‫ های بهبود کیفیت و ایمنی در خدمات مراقبت از بیمار

خطاهای پزشکی به عنوان یکی از پنج علت رایج مرگ و میر محسوب می‫شوند. ایمنی بیمار موضوع مهمی در سیستم‫های بهداشت و درمان است و وجود فرهنگ ایمنی بیمار قوی در بیمارستان‫ها بر رفتارهای مرتبط با ایمنی و کاهش خطاهای پزشکی تاثیرگذار است. هدف این مطالعه بررسی فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‫های اردبیل و مقایسه نگرش کارکنان به عملکرد خودشان نسبت به همکارانشان در زمینه فرهنگ ایمنی بیمار است. 

داده‫های این پژوهش مقطعی از 420 نفر از کارکنان چهار بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل توسط پرسشنامه «پایش بیمارستانی فرهنگ ایمنی بیمار» HSOPSC و پرسشنامه محقق ساخت نظرات کارکنان درباره عملکرد خودشان در زمینه فرهنگ ایمنی بیمار جمع آوری شده است. به منظور تعیین ارتباط آماری میان مشخصات دموگرافیک کارکنان و ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار، از آزمون‫های تی و آنالیز واریانس یکطرفه، و جهت انجام تحلیل‫ها از نرم افزار SPSS-24 استفاده شد.

میانگین کلی درصد پاسخ مثبت به ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار 71/65 درصد و در محدوده متوسط بود. بالاترین درصد پاسخ مثبت، مربوط به ابعاد «ارتباطات و ارایه بازخورد درمورد خطاها» (82/86%) و «کار گروهی درون واحدهای بیمارستان» (64/86%) بود. پایین‫ترین درصد پاسخ مثبت نیز مربوط به ابعاد «تناوب گزارش دهی رخدادها» (83/24%) و «واکنش غیرتنبیهی در قبال رویداد خطا» (93/27%) و مقایسه نظرات کارکنان نسبت به خودشان و همکارانشان نشان می‫دهد که در اکثر ابعاد، کارکنان عملکرد خود را بهتر از همکارانشان می‫دانند.

وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‫های مورد مطالعه نیاز به بهبود دارد. همچنین میزان گزارش‫دهی خطا توسط کارکنان بسیار کم است. لذا افزایش تعداد کارکنان به ویژه پرستاران متناسب با تعداد بیماران و حجم کاری، کاهش ساعات کاری کارکنان، اتخاذ سیاست‫های فرهنگ ایمنی و غیرتنبیهی، حمایت از کارکنان و اجرای برنامه‫های آموزشی موثر در بیمارستان‫ها ضروری می‫باشد.