سبک زندگی اخلاقی در تعامل با قابلیت های محیط در محلات سنتی ایران (مورد مطالعه: محله تاریخی عزب دفتریلر تبریز)

دستیابی به سبک و شیوه زندگی اخلاقی، مسئله ای بسیار پیچیده است که مطابق رویکرد امکان دهندگی محیطی یکی از ریشه های آن را می توان، در تعامل و ارتباط میان محیط و ساحات وجودی انسان جستجوکرد. انسان در هر محیطی به دنبال بهره گیری حداکثری از قابلیت های موجود آن محیط در جهت پاسخ به انواع متعدد نیازهای فردی و اجتماعی خود بوده و سعی می کند محیط اطراف خود را هم راستا با نیازهای وجودی خویش در جهت مطلوب تر کردن زندگی، تغییر دهد.

 سوالات تحقیق "ارتباط قابلیت های محیط با سبک زندگی اخلاقی چگونه قابل تبیین است؟" و"محلات سنتی در راستای تحقق سبک زندگی اخلاقی چگونه عمل می کنند؟"، می باشند.

هدف پژوهش، شناسایی و ارتباط قابلیت های محیط و ساحات وجودی انسانی در جهت دستیابی به سبک زندگی اخلاقی می باشد.

 روش تحقیق در پژوهش، با پیش فرض رویکرد امکان دهندگی محیطی، دو روش "توصیفی – تحلیلی" و "پژوهش موردی"، می باشد.

مطالعات نظری حاکی از این است که ساحات انسانی شامل ساحات درونی (عقیده و باور- احساسات، عواطف و هیجانات- اراده و خواسته) و ساحات بیرونی (گفتار- کردار) در تعامل با قابلیت های محیط (فیزیکی، اجتماعی و نمادین) از طریق تاثیرگذاری بر متغیرهای شکل دهنده به سبک زندگی (میدان، سرمایه، منش، عمل، نماد، طبقه، قریحه) بستر لازم جهت امکان تحقق، ثبات و رواج و نهادینه شدن سبک زندگی اخلاقی را مهیا می سازد. جهت اعتبار سنجی الگوی نظری تحقیق با انتخاب یک محله سنتی در شهر تبریز و جامعه آماری 200 نفر از ساکنان این محله، به روش تحلیل عامل تاییدی به بررسی تاثیرگذاری قابلیت های محیطی بر ساحات وجودی انسان پرداخته شد. اعتبارسنجی مطالعات نظری در محله سنتی عزب دفتریلر تبریز حاکی از این است که تعامل میان قابلیت فیزیکی محیط با ساحت احساسات، عواطف و هیجانات در سطح کلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد(سطح خانه) بستر لازم، جهت امکان تحقق سبک زندگی اخلاقی در فرد و جامعه فراهم می گردد. همچنین تعامل میان قابلیت اجتماعی محیط با ساحت گفتار و کردار در سطح کلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد (سطح خانه) زمینه لازم جهت ثبات سبک زندگی اخلاقی در خانه و اجتماع و تبدیل آن به عادت فردی و اجتماعی را منجر می شود و درنهایت، تعامل میان قابلیت نمادین محیط با ساحت احساسات، عواطف و هیجانات در سطح کلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد (سطح خانه) زمینه لازم جهت رواج و نهادینه شدن سبک زندگی اخلاقی در بین اعضای خانواده و افراد جامعه را مهیا می سازد.