بررسی و تحلیل مبانی رجالی محمدتقی مجلسی

مبانی رجالی به مجموعه باورها و اعتقاداتی اطلاق می شود که پایه و اساس نظرات رجال پژوه را تشکیل می دهد. بررسی مبانی هر یک از رجالیان در زمره تحقیقاتی است که می تواند افزون بر تنقیح مبانی، سبب روشن شدن سیر تاریخی و تحولات این علم نیز باشد. یکی از این عالمان اثرگذار در دوره صفویه، ملا محمدتقی مجلسی است که مبانی رجالی خود را ضمن دو شرح خود بر «من لایحضره الفقیه» و ذیل بررسی راویان، بیان کرده است. این مقاله با بررسی آراء رجالی مجلسی اول و باورهای بنیادین وی در این زمینه، در صدد بررسی مبانی ای است که وی بدانها تصریح داشته و یا در عمل و هنگام بررسی راویان، پیاده ساخته است. نتایج نشان می دهد مهم ترین مبنای رجالی مجلسی اول را می توان صحت کتب اربعه دانست که با اقامه برخی قراین و ادله، در صدد اثبات آن برآمده است. «شهادت متن به صحت خبر»، «جبران ضعف سند با عمل اصحاب به مضمون حدیث»، «جبران ضعف سند به واسطه شهرت متن»، «عدم نیاز به ذکر سند در کتب مشهوره» و «شهرت راویان مجهول نزد متقدمان» از دیگر مبانی رجالی اوست.