مطالعه و بررسی پنجره های ارسی خانه های قاجاری تبریز (نمونه های موردی: خانه مشروطه، خانه حیدرزاده، خانه نیکدل)

پنجره ‌های ارسی یکی از آرایه‌ هایی ست که در گونه ‌ها مختلف معماری و به خصوص در خانه‌ های تاریخی از جایگاه خاصی برخوردار است. ارسی ‌ها علاوه بر کارکرد نورگیری در خانه ‌ها، در مقام عنصری هنری در زیباسازی فضای درون و بیرون خانه ‌ها موثر هستند. شهر تبریز خانه‌ های تاریخی زیادی با ارسی‌ های زیبا و طرح ‌های متنوع دارد. هدف پژوهش حاضر یافتن الگوهای مشترک (طرح، نقش، و رنگ) در ارسی‌ های خانه ‌های تاریخی تبریز است. برای رسیدن به این هدف، دو سوال کلی مطرح می شود: 1. آیا ارسی ‌های خانه ‌های قاجاری تبریز از نظر شکل ظاهری و ساختار الگوهای مشترک دارند؟ 2. در صورت وجود تشابه، الگوهای مشترک کدام اند و در چه حیطه‌ ای هستند؟ برای پاسخگویی به سوالات مطرح‌ شده، به عنوان مطالعه موردی، ارسی خانه‌ های تاریخی (مشروطه، حیدرزاده، و نیکدل) به گواه اصیل بودن، عدم مداخله در زمان مرمت، و داشتن طرح ‌های شاخص و متفاوت از همدیگر، انتخاب و مطالعه و بررسی شده است.
در نهایت با بررسی ‌های به‌ عمل ‌آمده، این نتایج حاصل شد که ارسی ‌های به ‌کار رفته در خانه ‌های قاجاری تبریز از نظر شکل ظاهری، اکثرا سه ‌لنگه‌ ای با کتیبه مازه‌ دار است و هنرمندان این سازه‌ ها بیش تر به تکنیک قواره ‌بری و رنگ‌ های اصلی در ساخت ارسی‌ ها، توجه نشان داده اند.