گستره صلاحیت دیوان بین المللی کیفری بر جنایات جنگی ارتکابی در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی

مجازات عاملان جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه یکی از آرزوهای دیرین جامعه بین المللی بود که با تصویب اساسنامه دیوان بین المللی کیفری این امر تا حدودی به تحقق پیوست. صلاحیت دیوان برای پیگیری جنایات جنگی ارتکاب یافته در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی منوط احراز مخاصمه مسلحانه است. با توجه به این موضوع که اساسنامه دیوان تعریفی از عبارت مخاصمه مسلحانه غیر بین المللی ارایه نکرده است، در این مقاله قصد داریم با توسل به حقوق قابل اجرا برای دیوان به تعریف این مفهوم بپردازیم. حقوق بین الملل بشردوستانه، که اساسنامه دیوان برای جرم انگاری جنایات جنگی از آن الهام گرفته است، به صورت کلی برای وجود مخاصمه مسلحانه غیر بین المللی وجود دو شرط یعنی شدت خشونت و سازمان یافتگی گروه های مسلح را برای لازم الاجرا شدن مقررات حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی را لازم می داند. آنچه در اساسنامه دیوان ابهام ایجاد می کند، عبارت مخاصمه مسلحانه طولانی مدت در بند (و) ماده (2)8 اساسنامه است. وجود این عبارت در اساسنامه در وهله نخست این تردید را ایجاد می کند که اساسنامه علاوه بر آستانه موجود در ماده 3 مشترک و پروتکل الحاقی دوم، یک آستانه جدید برای مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی ایجاد کرده است. در این مقاله با توسل به رویه دیوان، تاریخچه پیش نویس مواد مربوط به جنایات جنگی و عقاید علمای حقوق به اثبات این امر می پردازیم که آستانه اجرایی شدن مقررات جنایات جنگی مطابق با اساسنامه دیوان یکسان است و دیوان برای اجرایی شدن مقررات خود، آستانه پایین که همان شدت خشونت و سازمان یافتگی گروه های مسلح است را در نظر گرفته و شرط طولانی بودن مخاصمه یکی از معیارهای تشخیص شدت خشونت است.