آموزش رشته معماری و انرژی در ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها

رشته معماری جزو معدود رشته هایی است که حوزه های بسیار گسترده ای را در بر می گیرد. بر این اساس، برای آموزش دانشگاهی این رشته باید برنامه سنجیده و جامعی تهیه شود تا بتواند به خوبی پاسخگوی نیاز آن باشد. در سال های اخیر، با پیشرفت آموزش رشته معماری و توسعه آن به مقاطع تحصیلات تکمیلی، بحث آموزش حوزه های حمایت کننده آن مطرح و در برخی از دانشگاه ها گرایش های مجزایی از جمله معماری و انرژی تاسیس شده است. اگرچه آموزش این گرایش به سبب نیازهایی بوده که در سطح جهانی پیش آمده، اما اجرایی شدن آن در کشور ایران بدون آسیب نبوده است. در مطالعه حاضر تلاش شد تا محتوای برنامه آموزشی گرایش تحصیلات تکمیلی رشته معماری و انرژی واکاوی و فرصت ها و چالش های آن در شرایط موجود ایران تبیین شود. این موضوع می تواند مسیر برنامه دهی آینده این رشته را روشن سازد. بر این اساس، با استفاده از روش ترکیبی ابتدا در منابع مستند، ماهیت و محتوای برنامه آموزشی این رشته بررسی و مقایسه و سپس، برای فهم تجربه به دست آمده صاحبنظران در واقعیت، با اتکا بر مصاحبه های نیمه ساختار یافته، چالش ها و فرصت های موجود نقد شد. با توجه به اهداف آموزشی اولیه در تاسیس این رشته، این گونه استنباط می شود که دانش آموخته این رشته به عنوان دستیار معمار برای تامین اهداف بهره وری زیست محیطی و انرژی مهارت می یابد. حال آنکه ارزیابی نظرهای دانش آموختگان آن نشان می دهد که این هدف محقق نشده است. بر طبق یافته های پژوهش، این گونه به نظر می رسد که آموزش صحیح رشته معماری و انرژی با روش های خطی و تجزیه گرایانه مرسوم امکان پذیر نیست. لذا، حصول اهداف اساسی این رشته فقط زمانی به طور کامل فراهم می شود که زمینه و ابزارهای آموزش آن نیز تکمیل شود.