سند و دست نوشته ای تاریخی از ملا خضر رواری هورامانی

ملا خضر رواری،  (1205- 1138ق) عالم، فاضل، شاعر، سخنور و نویسنده شهیر هورامانی، شاگرد برجسته علامه شیخ وسیم (اول) تختی مردوخی است و تالیفات و آثار فراوانی در ادبیات عربی و کردی دارد. ازآنجاکه میان کردها به ملاخدر رواری شهرت دارد، در این مقاله به نام و نشان شایع و رایج وی استناد می شود. از این دانشمند دست نوشته ای به خط خودش برجای مانده است که از نظر تاریخی و ادبی و حقوقی ارزش فراوان دارد. این سند در اصل مبایعه نامه ای بین سبحان وردی بیگ و محمدیوسف سلطان است که از سلاطین و مشاهیر دیار هورامان در دوره افشاریه و زندیه بودند. موضوع معامله، فروش اراضی «مله وز» و «کرآوا» از سوی سبحان وردی بیگ به محمدیوسف سلطان هورامی است که با خط و نظارت ملاخضر رواری و تایید برخی مشاهیر منطقه هورامان و کردستان همراه بوده است. نظر به اینکه این سند با قلم و امضا و مهر یکی از علمای برجسته خطه کردستان تحریر شده و بخشی از تاریخ منطقه را روشن می سازد، از نظر تاریخی و ادبی درخور بررسی است. این سند به سال 1200 ه.ق (پنج سال پیش از مرگ ملاخدر رواری) و هم زمان با دوره حکومت خسروخان اردلان نگاشته شده که مصادف با سال پیروزی خسروخان بر سپاه جعفرخان زند (در سال 1200 هجری قمری) است. در این جستار ضمن گزارش اصل سند، نام مشاهیر و اعلام متن و اصطلاحات فقهی و حقوقی شرح و توضیح داده شده است.