روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت، نسخه سالمندان

 با توجه به نبود ابزاری مناسب و منحصربه فرد برای ارزیابی کیفیت زندگی در سالمندان، هدف این مطالعه ارزیابی پایایی و روایی نسخه فارسی پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، نسخه سالمندان، در سالمندان ایرانی بود.

 روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و در زمره تحقیقات استانداردسازی ابزار است. نمونه آماری تحقیق حاضر، 300 سالمند (150 مرد و 150 زن) با دامنه سنی 80-60 سال بودند. ابزار استفاده شده نیز پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، نسخه سالمندان بود که دارای 24 سوال و 6 مولفه است. برای تهیه نسخه فارسی پرسش نامه از روش استاندارد مدل ترجمه  IQOLA استفاده شد. برای ارزیابی روایی از روش های روایی ظاهری، محتوا، سازه و هم زمان و برای ارزیابی پایایی نیز از روش های ثبات زمانی (آزمون-آزمون مجدد) و همسانی درونی استفاده شد.

نتایج نشان داد در بخش کیفیت و آسانی ترجمه بیش از 85 درصد سوال ها کیفیت ترجمه مطلوبی داشتند؛ لذا روایی ظاهری مناسب نسخه فارسی پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، نسخه سالمندان تایید شد. نتایج روایی محتوایی نیز نشان داد که نسبت روایی محتوای (CVR) به دست آمده برای تمامی سوالات پرسش نامه در دامنه 0.7 تا 1 و شاخص روایی محتوا (CVI) نیز برابر با 0.85 به دست آمد که نشان دهنده روایی محتوای قابل قبول این پرسش نامه است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین نمره کل این پرسش نامه و پرسش نامه 28 سوالی سلامت عمومی نشان داد که میزان ضریب همبستگی به دست آمده بین دو متغیر برابر با 0.53 است که در سطح 0.05>P معنی دار است؛ لذا نتایج به دست آمده بیانگر روایی هم زمان پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت، نسخه سالمندان است. نتایج مربوط به روایی سازه پرسش نامه نیز نشان داد که شاخص برازش تطبیقی (CFI) برابر با 0.924، شاخص نیکویی برازش (GFI) برابر با 0.901، شاخص نیکویی برازش اصلاح شده (AGFI) برابر با 0.953، و ریشه میانگین مربعات خطای برآورد RMSEA) 0.048) به دست آمده است که نشان دهنده برازش مطلوب و تایید روایی سازه این پرسش نامه است. درنهایت، نتایج مقادیر ضرایب همبستگی درون طبقه ای حاصل از آزمون-آزمون مجدد، نشان دهنده قابل قبول بودن ثبات زمانی آیتم های مورد ارزیابی است (0.89-0.78)؛ همچنین نتایج ضریب آلفای کرونباخ نشان داد که همسانی درونی  هر یک از مولفه های مورد بررسی در حد مطلوب و قابل قبول قرار دارند (0.75

نتایج به دست آمده نشانگر این است که نسخه فارسی پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، نسخه سالمندان در نمونه مورد مطالعه دارای روایی و پایایی قابل قبولی است و می توان از این پرسش نامه برای سنجش و ارزیابی کیفیت زندگی در سالمندان استفاده کرد.