تحلیل اعتراضات سیاسی دی ماه 1396

اعتراضات دی‌ماه1396 یکی از گسترده‌ترین اعتراضات سیاسی پس از انقلاب 1357 است. هدف این مقاله یافتن عناصر معنایی شکل‌دهنده به اعتراضات سیاسی دی‌96 است. برای نیل به این هدف، با تحلیل محتوای مصاحبه‌ها‌ی عمیق با معترضین، مضامین اعتراضی شناسایی شده است. مضامین اولیه به سه دسته تقسیم شدند، دسته اول بنا به توصیفات مصاحبه‌شوندگان، ویژگی‌های اعتراضی را نشان میدهد و دسته‌دوم انگیزش‌های معترضین را بازنمایی میکنند. انگیزش‌های معترضین به دو دسته «بنیادی» و «دورانی» تقسیم شدند. انگیزش‌های دورانی از لحاظ سیر زمانی مربوط به مقطع پیش از اعتراضات هستند و انگیزش‌های بنیادی مربوط به ساختارهای اجتماعی هستند که دیرپاتر بوده‌اند. انگیزش‌های بنیادی نیز به دو دسته حیاتی و ذهنی(فرهنگی) تقسیم شدند. مواردی همچون: نیاز اقتصادی، نیاز جنسی و... جزو نیازهای حیاتی درنظر گرفته شدند و مواردی مانند تبعیض و تحقیر، محرومیت قیاسی، انگیزه اخلاقی و... در ذیل نیازهای ذهنی دسته‌بندی شدند. نهایتا با اندازه‌گیری فراوانی این انگیزش‌ها در متون مصاحبه با معترضین و با استناد به نظریه شناسایی اکسل هونت، به این نتیجه رسیدیم که عمده علت اعتراضات دی‌96، از باب نیازهای ذهنی بوده است و در راس این نیازها مسئله تبعیض و تحقیر قرار دارد.