تحلیل سیلاب حوضه رودخانه گاماسیاب با روش رگرسیون چندگانه

برآورد سیلاب در مناطق با آمار محدود و یا فاقد آمار یکی از مسایل مهم در طراحی سازه های آبی و مدیریت بهینه منابع آب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. هدف از نوشتار پیش رو برآورد سیلاب رودخانه گاماسیاب و پیش بینی سیلاب های حداکثر و تناوب وقوع آن ها با تکیه بر عوامل محیطی موثر در وقوع سیلاب است. برای دستیابی به این هدف از دو روش رگرسیون خطی چندگانه ساده و لگاریتمی استفاده شده است. بدین منظور ابتدا در محیط نرم افزار GIS حدود حوضه آبگیر رودخانه گاماسیاب و هریک از زیرحوضه های آن مشخص و سپس لایه های مورد نیاز باعنوان عوامل موثر در وقوع سیلاب تهیه شده است. این لایه ها عبارت بودند از لایه ژیومورفولوژیکی، زمین شناسی، کاربری اراضی، لایه تراکم آبراهه و داده های اقلیمی برای حوضه گاماسیاب و هرکدام از زیرحوضه ها به طور جداگانه استخراج شد؛ همچنین همه ایستگاه های آب سنجی موجود در منطقه بررسی شد، در این میان شش ایستگاه که دارای حداقل ده سال آمار بوده اند، انتخاب و پس از بازسازی چند آمار برای بعضی از ایستگاه ها پایه آماری مشترک شانزده سال انتخاب شد. درادامه با استفاده از نرم افزار Hyfa و روش حداکثر درست نمایی بهترین تابع توزیع منطقه ای مشخص شد. با استفاده از توزیع غالب لوگ نرمال 3 پارامتری برای هر حوضه سیلاب با دوره بازگشت های 2، 5، 10، 20، 25، 50، 75 و 100 سال محاسبه، سپس بین مقادیر دبی با دوره بازگشت های مختلف در محل ایستگاه های یادشده و عوامل موثر بر سیلاب در بالادست آن ها، با استفاده از رگرسیون چندگانه ساده و لگاریتمی و با استفاده از روش های پیش رو، پس رو و گام به گام، روابط و مدل ها ارایه شد. نتایج نشان داد که مهم ترین عامل موثر در دبی حداکثر لحظه ای مساحت است، که بین سیلاب و مساحت حوضه رابطه معنی داری در سطح 99% وجود دارد و پس از مساحت حوضه، بارش متوسط سالیانه و تراکم آبراهه، بیشترین تاثیر را در سیلاب دارند.