مدل سازی خطرپذیری آلودگی آبهای زیرزمینی حوزه آبریز جنوب دریاچه نمک با استفاده از روش های آماری، DRASTIC و P-DRASTIC

روش های آماری به طور گسترده ای در مطالعات محیط زیستی جهت ارزیابی مخاطرات طبیعی استفاده می شود. از آسیب پذیری آبهای زیرزمینی به کمک روش های آماری برای حمایت از تصمیم گیری در مورد مدیریت و برنامه ریزی زیست محیطی استفاده می شود. در این تحقیق از بهینه سازی پارامترهای مدل DRASTIC، Pesticide DRASTIC و لایه کاربری اراضی (LU) بر‏اساس روش های آماری جهت مدل سازی خطرپذیری آلودگی آبهای زیرزمینی حوزه آبریز جنوب دریاچه نمک استفاده گردیده است.

در این روش لایه های اطلاعاتی در محیط GIS تهیه، رتبه بندی (قطعی و فازی-آماری)، وزن دهی (اصلی و آماری) و به‏روش هم‏پوشانی شاخص تلفیق گردیدند. برای مدل سازی از رگرسیون غیرخطی جهت رتبه بندی فازی-آماری (هم مقیاس سازی) و از ضرایب همبستگی پیرسونی بین غلظت نیترات با پارامترهای هم مقیاس شده مدل DRASTIC، P-DRASTIC و تحلیل حساسیت (حذف پارامتری، تک پارامتری) جهت تعیین و تصحیح وزن مناسب پارامترها استفاده شد. همپنین جهت تعیین تاثیر کاربری های اراضی و رتبه بندی آن از مدل تخریب مخدوم بر اساس میزان پتانسیل آلودگی و نیترات مشاهده شده آبهای زیرزمینی استفاده گردید.

در نتیجه مدل P-RASIC-LU و RASIC-LU بر اساس رتبه بندی و وزن دهی آماری و تحلیل حساسیت حذف پارامتری، ضریب همبستگی 62 درصد و سطح معنی داری آماری 01/0 را نشان داده و با پارامترهای نرخ تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، اثر منطقه غیراشباع، هدایت هیدرولیکی و کاربری اراضی به ترتیب با وزنهای 1/3، 0/4، 1/4، 1/3، 0/2، 0/2 و 50/2، 63/4، 15/4، 03/3، 96/1، 00/2 به عنوان بهترین مدل انتخابی مشخص شد. بر اساس این مدل قسمت های غربی و جنوبی آبخوان به دلیل نرخ تغذیه بالا و مواد درشت دانه در ناحیه غیر اشیاع، خاک و محیط آبخوان دارای خطرپذیری آلودگی زیادی می باشد.

با توجه به اینکه در بازبینی وزن و رتبه پارامترهای مدل با استفاده از روش آماری و GIS تا حدودی نظرات شخصی محدود شده و باعث افزایش صحت مدل گردیده است. این روش نتایج مطلوبی برای مدل سازی خطرپذیری آلودگی به دنبال داشته است.