نقش اثر حقیقت خیالی در باورپذیری خبرهای دروغین فضای مجازی

اثر حقیقت خیالی یعنی هنگامی که گزاره ای را پیش تر دیده ایم و با آن آشنا هستیم، آسان تر باور می کنیم؛ زیرا سیالی پردازش آن گزاره افزایش یافته است و این می تواند دلیل باورکردن خبرهای دروغین فضای مجازی باشد که معمولا چند بار دیده می شود. در یک طرح آزمایشی و با هدف بررسی نقش اثر حقیقت خیالی در باورکردن خبرهای دروغین فضای مجازی، فراخوان شرکت در پژوهش به 50 هزار مشترک همراه اول و ایرانسل شهر تهران فرستاده شد و 1455 نفر (631 مرد) با میانگین سنی 27 سال در پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش، 24 خبر دروغین بود. در مرحله آشناسازی هشت خبر تازه، در مرحله ارزیابی هشت خبر تازه و هشت خبر مرحله آشناسازی و در مرحله پیگیری هشت خبر تازه، هشت خبر مرحله ارزیابی و هشت خبر مرحله آشناسازی به آزمودنی ها نشان داده و از آن ها خواسته شد که صحت هر خبر را نمره گذاری کنند. تحلیل واریانس اندازه های تکراری نشان می دهد که حتی درباره خبرهایی که آزمودنی ها هوشیارانه از آشنایی با آن ها آگاه نبودند، هر اندازه تعداد رویارویی پیشین (آشنایی) با خبرها بیشتر بود، راست پنداری خبرها نیز بیشتر بود؛ پس اثر حقیقت خیالی می تواند یکی از دلایل باورکردن خبرهای دروغین باشد.