شناسایی و بررسی اهمیت نظریه های اخلاقی در حسابرسی از دیدگاه خبرگان و فعالان حرفه ای

توجه به فلسفه اخلاق و به ویژه نظریه های اخلاقی برای حسابرسان ضرورت دارد. هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی اهمیت نظریه های اخلاقی در حسابرسی از دیدگاه خبرگان و فعالان حرفه ای است.

این پژوهش ترکیبی از روش های کیفی و کمی است. در بخش کیفی از روش های تحلیل محتوا و دلفی استفاده شد. جامعه موردبررسی مقاله های مرتبط با فلسفه اخلاق قرار داده شد و با کسب نظر سه متخصص، 25 مقاله مرتبط شناسایی و با استفاده از تحلیل محتوا، هشت نظریه اخلاقی که در حرفه حسابرسی برجسته تر است، شناسایی شد. سپس، با فن دلفی و کسب نظر 13 نفر از خبرگان به عنوان نمونه (بانمونه گیری در دسترس) اهمیت نظریه های موردبررسی شناسایی شد. در بخش کمی، جامعه پژوهش حسابرسان فعال در کشور است که اولویت نظریه های اخلاقی با کسب نظر 164 نفر از آنان به وسیله روش نمونه گیری تصادفی ساده و ابزار پرسشنامه و روش تحلیل عاملی تاییدی با نرم افزار لیزرل آزمون شد.

یافته های پژوهش نشان داد که از هشت نظریه موردبررسی (وظیفه گرایی، سودگرایی، خودگرایی، دیگرگرایی، عدالت گرایی، آزادی گرایی، خیرگرایی و فضیلت محور)، با توجه به دیدگاه خبرگان، همه موارد به جز خودگرایی و آزادی گرایی دارای اهمیت بالاتر از متوسط است. بررسی نظر فعالان حرفه ای نیز نشان داد که هر 6 نظریه موردبررسی در محیط حسابرسی ایران کاربردی و دارای اهمیت بالاتر از متوسط است. همچنین، خیرگرایی دارای بیشترین بارعاملی است و پس ازآن به ترتیب نظریه های فضیل ت محور، وظیفه گرایی، عدالت گرایی، دیگرگرایی و سودگرایی قرار دارد.

 در حرفه حسابرسی در محیط ایران، برای افزایش سطح اخلاق حرفه ای، توجه به نظریه های اخلاقی با توجه به اولویت های مشخص شده ضروری است.