اختیار زوجه در جلوگیری از بارداری و ضمانت اجرای آن

با توجه به اصل عدم ولایت بر دیگری، هیچ یک از زوجین نمی توانند دیگری را وادار به پذیرش نقش پدری و مادری کند یا با ممانعت از بارداری تجربه احساس پدری و مادری را از شخص بگیرد، در این میان تبیین فقهی حدود اختیارات زوجه برای ممانعت از بارداری علی رغم میل زوج به داشتن فرزند، با توجه به حقوق و اختیاراتی که زن نسبت به بدن خود دارد و از طرف دیگر تکالیفی که در جایگاه زوجه نسبت به همسرش خواهد داشت، می تواند یکی از محورهای تعیین کننده در روشن نمودن حدود اختیارات زوج برای الزام زوجه به بارداری باشد. همچنین به دنبال تعیین موارد جواز شرعی ممانعت زوجه از بارداری، تعریف ضمانت های اجرایی مناسب برای حمایت از زوجه می تواند از جهت تعیین نحوه احقاق حقوق او در این موضوع دارای اهمیت باشد.

در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی در جهت بررسی موارد جواز شرعی ممانعت زوجه از بارداری و ضمانت های اجرایی مناسب برای حمایت از او در مقوله ممانعت از بارداری نگاشته شده، با استفاده از روش کتابخانه ای دیدگاه فقها و ادله ایشان در ممانعت زوجه از بارداری مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

زوجه در مواردی که اقدام به ممانعت باعث لطمه به حق تمتعات همسرش نشود، بارداری برای زوجه دارای عذر شرعی ضرر و حرج باشد و ضمن ازدواج حق استیلاد شرط نشده باشد، مجاز است تا از بارداری خود ممانعت کند، هرچند همسر علاقمند به فرزند آوری باشد. در این شرایط ضمانت اجرایی زوجه در قالب حق سقط، حق عقیم سازی، حق طلاق حرجی قابل بررسی است و حتی در صورتی که اجبار زوجه برای بارداری با سوءرفتار همراه باشد، ضمانت اجرایی پیش گفته در قالب حق دعوای نشوز زوج و تعزیر حاکم قابل پیگیری خواهد بود.