ارزیابی کیفیت آب رودخانه گرگان رود بر پایه شاخص های کیفی آب های سطحی در محدوده شهر گنبد کاووس

افزایش فاضلاب تصفیه نشده و توسعه ناپایدار کشاورزی در حریم رودخانه ها موجب کاهش کیفیت آب های سطحی شده است. هدف از این مطالعه بررسی تعیین کیفیت آب با شاخص های کیفی NSFWQI، IRWQISC و شاخص آلودگی Liou و مقایسه آنها با استانداردهای جهانی و پهنه بندی مسیر رودخانه گرگان رود با استفاده از نرم افزار GIS است.

در این مطالعه 5 ایستگاه نمونه برداری براساس معیارهای استاندارد شامل نوع کاربری اراضی، دسترسی و پراکندگی در امتداد رودخانه انتخاب گردید. 12 پارامتر کیفی آب شامل اکسیژن محلول، کلیفرم مدفوعی، pH، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن خواهی شیمیایی، درجه حرارت، فسفات آلی، نیترات، آمونیوم، کدورت، کل مواد جامد محلول و هدایت الکتریکی در طول رودخانه به مدت یک سال از خرداد ماه 1397 تا اردیبهشت 1398 با استفاده از روش استاندارد در آزمایشگاه اندازه گیری شد.

مقدار فسفات و کدورت از ایستگاه 2 به سمت پایین دست رودخانه افزایش یافته که به علت وجود زه آب های کشاورزی و فاضلاب شهری است. اختلاف معنی داری در مقادیر BOD، کلیفرم مدفوعی و نیترات با مقادیر استاندارد وجود دارد. نتایج شاخص های کیفیت آب بیانگر تاثیرات بسیار زیاد خروجی فاضلاب های شهری و زباله های انسانی در حریم رودخانه است. بالاترین وضعیت کیفی مربوط به ایستگاه 1 (75، کیفیت خوب) که دسترسی کمتری برای توسعه فعالیت های انسانی وجود داشت، بود. براساس انطباق نتایج شاخص ها با واقعیت زمینی، نتایج شاخص کیفی آب های سطحی ایران به دلیل بهره گیری از متغیر های کیفی بیشتر و تطابق کامل تر، عملکرد بهتری نشان داد.

وجود فاضلاب های شهری و زه آب های کشاورزی در محدوده شهر گنبدکاووس مهمترین دلایل کاهش کیفیت آب (طبقه کیفی بد) است. در این راستا، توجه به مدیریت جامع منابع آبی و ارزیابی اثرات محیط زیستی باید مورد توجه باشد.