بررسی تأثیر جنسیت و زمان بر استعاره‏های مفهومی غم در آثار پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران به قلم احمد محمود و سیمین دانشور؛ از دیدگاه اجتماعی- شناختی

این پژوهش به‏ بررسی استعاره ‏های مفهومی حوز‏ه غم می ‏پردازد و تاثیر زمان و جنسیت را بر کاربرد این استعاره‏ ها نشان می‏دهد. هدف این مقاله آن است که دریابیم که چگونه مفهوم غم در ساخت استعاره‏ های مفهومی درک می ‏گردد و برمبنای کدام مفاهیم در حوزه مبدا شکل می ‏گیرد و تغییر زمان و جنسیت در کاربرد استعاره‏ های مفهومی مربوط به ‏احساس غم در آثار مذکور چگونه نشان داده شده است. به این منظور دوازده اثر منتخب به قلم احمد محمود و سیمین دانشور در پیش و پس از انقلاب اسلامی -که در متن مقاله به ‏صورت دو دوره ابتدایی و متاخر نامگذاری شده است- با روش تحلیل محتوا مطالعه شده‏اند. از نتایج حاصل از این مطالعه، 317 استعاره مفهومی در 45 نام‏ نگاشت و 45 حوزه مبدا از آثار احمد محمود و 733 استعاره مفهومی در 63 نام‏ نگاشت و 63 حوزه مبدا از آثار سیمین دانشور استخراج گردید. همچنین نویسندگان مذکور با استفاده از واژگان و فرهنگ‏ سازی، غم را عادی ‏تر از قبل جلوه داده‏ اند و به ‏‏سمت کاهش بیان غم و اصطلاحات منفی پیش رفته ‏اند. اگرچه کلا در آثار متاخرشان بسامد غم کم شده است، اما به‏ عقیده احمد محمود، تاثیر منفی آن شدیدتر و قدرت تخریبی آن بیشتر شده است. دانشور، اگرچه در دوره ابتدایی احساسی از خفقان و انفجار درونی را دارد، ولی با ابراز هر چه بیشتر غمش، این بار غم را به دوره دوم زندگی نمی ‏برد؛ بلکه در دوره متاخر احساس آرام تری در برخورد با این احساس در خود می‏یابد.