سال‌های سرودن شاهنامه و ستایش محمود غزنوی

فردوسی از سال 370 ه.ق سرودن شاهنامه را آغاز کرد و تا سال 384 ه.ق، تدوین نخست خود را به پایان برد. سپس همزمان با قدرت گرفتن محمود غزنوی در سال 387 ه.ق، به تدوین دوم شاهنامه مشغول شد و آن را تا سال 400 ه.ق به اتمام رساند. او در تدوین دوم، در ابتدا و انتهای برخی از داستان ها به سن و سال خود اشاره می کند و محمود غزنوی را می ستاید. پژوهشگران اشاره های شاعر به سن و سالش و همچنین ستایش محمود را به سال های پایانی سرودن شاهنامه نسبت می دهند. برخی سال 394 ه.ق را سالی می دانند که فردوسی تصمیم نهایی خود را برای اهدای کتاب به محمود غزنوی گرفته و تا سال 400 یا 401 ه.ق و یا سال ها بعد از آن، محمود را مدح گفته و شاهنامه را به دربار فرستاده است و برای آن دلایلی چون فتح هندوستان یا بخشش خراج را ذکر می کنند. از این رو این پرسش مطرح می شود که فردوسی در چه سالی، چه داستانی را به نظم درآورده و در چه سالی محمود غزنوی را مدح گفته است و این دو موضوع چه ارتباطی با یکدیگر دارد؟ در این مقاله که به روش تحلیلی-اسنادی نوشته شده است، کوشش شده تا تاریخ سرودن داستان های تدوین دوم همراه با ستایش محمود غزنوی مشخص شود. در پایان می توان دید که ستایش محمود به پیش از سال 400 ه.ق بازمی گردد و نباید آن را به سال های بعد نسبت داد.