بررسي تطبيقي فناي في الله در عرفان اسلامي و مكشه در مكتب ادويته ودانته با تأكيد بر آراي ابن‌عربي و شَنكَره

در عرفان اسلامی، «فنای فی الله» مقصد نهایی است و در مکتب ادویته ودانته «مکشه». با توجه به شباهت های میان عرفان اسلامی و مکتب مذکور، مقایسه این دو آموزه می تواند به درک عمیق تر «فنای فی الله» کمک کند. پرسش این است: چه وجوه اشتراک و تفاوتی میان مقام «فنای فی الله» در عرفان اسلامی با تاکید بر آرای ابن عربی و مقام «مکشه» در مکتب ادویته ودانته با تاکید بر آرای شنکره می توان یافت؟ برای پاسخ، در مرحله جمع آوری اطلاعات، روش توصیفی، و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش تحلیلی مقایسه ای به کار رفته است. بر اساس یافته های تحقیق، وحدت گرایی، معرفت محوری، و نقش ابزاری عمل، وجوه شباهت این دو آموزه است و تفاوت های آن دو عبارت است از: وجودی معرفتی بودن فنا به رغم شهودی بودن مکشه؛ مبدا بودن حرکت حبی برای فنا به رغم مبدا بودن سمساره برای مکشه؛ نقش انسان کامل در فنا به رغم عدم توجه به انسان کامل در مکشه؛ تاکید بر وجه خاص در آموزه فنا به رغم عدم توجه به آن در مکشه؛ توجه به مرحله بقای بعد الفنا در آموزه فنا و عدم توجه به آن در مکشه.