بررسی سیاست‌های برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران در زمینه جنگل و مرتع

برنامه های توسعه پنج ساله کشور، مهمترین اسناد سیاستی هستند که در آن ها اهداف و راهبردهای توسعه با توجه به آرمان ها، توانایی ها، امکانات و شرایط محیطی کشور تدوین گشته و راهنمای بخش های مختلف اداری کشور هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی سیاست های مرتبط با جنگل و مرتع در برنامه های اول تا ششم توسعه (1400-1368) و ارتباط و تداوم آن ها است. به این منظور از روش تیوری داده بنیاد استفاده شد. در کدگذاری باز این روش، بخش های مرتبط از متن برنامه ها به کدهای مفهومی شکسته و سپس مقوله بندی شد. در کدگذاری باز 25 مقوله سیاستی در برنامه های اول تا ششم توسعه حاصل شد. بر اساس مدل پارادایمی، مقوله حفاظت، احیاء و توسعه و بهره برداری پایدار از جنگل ها و مراتع در جایگاه مقوله محوری قرار گرفته و 24 مقوله دیگر در سه بخش راهبردها (14 مقوله)، شرایط زمینه ای (4 مقوله) و شرایط مداخله گر (6 مقوله) طبقه بندی شدند. نتایج کدگذاری انتخابی نشان می دهد، تنوع و تداوم سیاست ها برای دستیابی به اهداف یکسان نیست و تداوم آن ها از حضور در یک تا پنج برنامه متفاوت است. به طور کلی لازم است در سیاست گذاری های توسعه برای بخش منابع طبیعی تجدیدشونده یک رویکرد و نظریه ی مشخص حاکم گردد.