اختلاف آراء تفسیری المیزان و تسنیم در اجرای روش تفسیر قرآن به قرآن

آیت الله جوادی آملی از شاگردان مکتب تفسیری علامه طباطبایی، مولف «تفسیر المیزان» به شمار می آید. ایشان با نگارش تفسیری با عنوان «تسنیم» به جمع صاحبان تفسیر ترتیبی قرآن کریم پیوسته است. اگرچه تفسیر تسنیم با بهره گیری از همان روش تفسیر قرآن به قرآن نگاشته شده است، ولیکن مقایسه این دو تفسیر معاصر، نشان از اختلاف نظر دو مفسر در برخی آیات اساسی و اعتقادی دارد. از آنجا که احصای موارد افتراق آرای این دو تفسیر در پی تطبیق با یکدیگر، بیانگر نقاط ضعف روش تفسیری مذکور است، لذا در این مقاله به این مهم پرداخته شده و تلاش گردیده برخی از موارد افتراق، تبیین شود. البته باید توجه داشت که ماهیت منهج اجتهادی و استفاده از عقل در مراحل تفسیر، امکان بروز اختلاف را طبیعی جلوه می دهد، اما انتظار می رود به کارگیری روش تفسیری به صورت کامل و بی نقص، راه رسیدن به مقصد واحد را فراهم می نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد که فقدان ضابطه مندی روش، عدم التزام به آن و یا نقص آن از جمله احتمالات افتراق آراء میان دو تفسیر المیزان و تسنیم است.