مقایسه مدل های پیشرفت زمانی بیماری سفیدک داخلی انگور در استان خراسان شمالی

سفیدک داخلی انگور (Plasmopara viticola) مهم ترین عامل کاهش تولید انگور در مناطق دارای آب و هوای معتدل و پرباران محسوب می شود. جهت بررسی منحنی پیشرفت زمانی بیماری در تاکستان های استان خراسان شمالی، طی سال های 1397 و 1398، از اواسط فروردین ماه هم زمان با تورم جوانه ها، با نمونه برداری هفتگی، میزان وقوع و شدت بیماری در 80 تاکستان از چهار شهرستان بجنورد، مانه و سملقان، شیروان و فاروج محاسبه شد. با استفاده از رگرسیون خطی، منحنی های پیشرفت زمانی بیماری با پنج مدل رشد جمعیتی به عنوان مدل های مرسوم شامل نمایی، تک مولکولی، لجستیک، لاگ لجستیک و گومپرتز که به صورت خطی شده بودند، برازش داده شدند. برازش مدل ها براساس آماره هایی چون ضریب تبیین (R2)، انحراف معیار محاسبات (SEE) و ضریب تبیین تعدیل شده (Ra2) تعیین گردید. نتایج نشان داد که مدل های نمایی، تک مولکولی، لجستیک، لاگ لجستیک و گومپرتز به ترتیب با 5، 5/27، 5/12، 5/17 و 5/37 درصد بیماری در باغات مورد مطالعه برازش دارند. بر این اساس، مدل گومپرتز توانست با ضریب تبیین 76/96 درصد به عنوان مناسب ترین مدل جهت توصیف پیشرفت بیماری در استان خراسان شمالی انتخاب گردد. نسبت افزایش مقدار نرخ رشد در هر تاکستان بین 005/0 تا 048/0 (با میانگین 026/0) بود. این اولین گزارش از بررسی منحنی پیشرفت بیماری سفیدک داخلی انگور در ایران است.