بررسی نقش و کارکرد خانواده در اعتیاد نوجوانان به شبکه‎ های اجتماعی: یک مطالعه کیفی

این مطالعه با هدف بررسی کارکرد و نقش خانواده در شکل‎گیری و تداوم اعتیاد نوجوانان به شبکه های اجتماعی، با بهره‎گیری از روش نظریه زمینه ای انجام شده است. در این پژوهش 39 دانش آموز (25 دختر و 14 پسر)، 12 والد و 11 روانشناس، با استفاده از پرسشنامه نیمه ساختار یافته مورد مصاحبه قرار گرفتند و داده ها با روش اشتراس و کوربین تحلیل شدند. بر اساس یافته های پژوهش، دانش آموزان به 16 مفهوم اولیه اشاره کردند. مفاهیم مطرح شده از سوی دانش آموزان در 4 مقوله فرعی (سبک فرزندپروری مستبدانه، غفلت و بی‎توجهی، ویژگیهای شخصیت و اختلالات روانشناختی والدین، و عوامل جمعیت شناختی) طبقه بندی شدند. والدین به 20 مفهوم اولیه اشاره کردند. مفاهیم مطرح شده از سوی والدین به 6 مقوله فرعی (4 مقوله مشابه با دانش آموزان و دو مقوله دیگر با عنوان مرزها و نقشهای مبهم و مشکلات زناشویی) و یک مقوله محوری با عنوان عوامل خانوادگی تخصیص یافتند. روانشناسان به 12 مفهوم اولیه اشاره کردند که به 5 مقوله همسان با والدین و دانش‎آموزان طبقه‎بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که سبک فرزندپروری والدین، ساختار و کارکرد خانواده (شامل هرج و مرج، کاهش اقتدار والدین، ناهماهنگی و اختلاف نظر والدین، متهم‎سازی یکدیگر، ناهماهنگی والدین در زمینه تربیت فرزندان، پنهان‎سازی، حضور کمرنگ پدر در خانواده، تک‎فرزندی، و امکانات رفاهی) و ویژگیهای شخصیت و اختلالات روانشناختی والدین (مانند درون گرایی، پرخاشگری، کمال گرایی، افسردگی و اضطراب) در اعتیاد نوجوانان به شبکه های اجتماعی نقش دارند، بنابراین سبک فرزندپروری، روابط اعضای خانواده با یکدیگر و نقشها و مرزها در این خانواده ها نیازمند اصلاحات اساسی است.