تحلیل نشانه شناسی تصویر ناصرالدین شاه بر سطح نخستین اسکناس ایران(به مثابه یک متن تصویری و بعدی نوین از ابعاد گرافیک ایران)

نشانه شناسی یکی از روش های تحلیل متون است که به مطالعه نظام های نشانه ای برای درک دلالت های پنهان و آشکار نشانه ها می پردازد. به نظر می رسد نظام نشانه ای در دوران سلطنت ناصرالدین شاه موفق شد تا با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی نوین از جمله اسکناس -که محصول ورود مدرنیته به ایران بود- در ساخت هویت مدنظر خویش بهره گیرد؛ ضمن آن که متن تصویری مذکور به دلیل ترکیب نشانه های تصویری و نوشتاری، بستر شکل گیری بعدی نوین از ابعاد طراحی گرافیک ایران به نام طراحی اسکناس گردید. این پژوهش از نوع کیفی و به روش تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات آن مبتنی بر داده های کتابخانه ای و مطالعه اسناد تصویری می باشد. رویکرد پژوهش بر پایه طبقه بندی پیرس از نشانه ها مشتمل بر نمود، تفسیر و موضوع شکل گرفت؛ تا بر اساس آن، بتوان به این پرسش پاسخ داد که، تفسیر حاصل از تحلیل نشانه شناسی چاپ عکس چهره ناصرالدین شاه بر سطح نخستین پول کاغذی ایران چه بود؟ بر مبنای الگوی یاد شده، طراحی و تولید اسکناس با عکس ناصرالدین شاه، به عنوان نمود و جایگاه وی در راس هرم قدرت، به عنوان موضوع تعیین شد؛ و اما نتایج حاصل از تفسیر آن، دلالت گر استمرار سنت چهره نگاری و پیکرنگاری درباری، ساز و کار برجسته سازی چهره قدرت، ابزاری ایدیولوژیک برای تولید و تثبیت مشروعیت بخشی قدرت حاکمو رسانه تبلیغاتی مصور عمومی شناخته شد. تفسیرهای مذکور بیانگر تحقق هدف مقاله، یعنی دست یابی به دلالت های پنهان یا ضمنی نشانه مذکور است که به مدد نظریه ای ورای تحلیل های فرمالیستی و تاریخی به نام طبقه بندی پیرس از نشانه ها محقق گردید.