نقش و جایگاه ادوارد گرانویل براون در ایران پژوهی (با تاکید بر کتاب تاریخ ادبیات ایران)

ادوارد گرانویل براون، شرق‌شناس انگلیسی آثار متعددی در زمینه مطالعات مربوط به ایران دارد که در این میان می‌توان به کتاب تاریخ ادبیات اشاره کرد. این اثر که خود تحت‌تاثیر شرق‌شناسان بزرگ اروپایی و شیوه‌های آن تدوین شده بود، بعدها در ایران سرمشق تاریخ ادبیات نویسان فارسی شد. هدف از این نوشتار بازگو نمودن نقش وی در ایران‌پژوهی است. از دید عالمان و محققان ادبی مقام وی به عنوان یک شرق‌شناس دوستدار فرهنگ مردم ایران ستودنی است. گسترده‌نگری ادوارد بروان در زمینه ایران‌شناسی از یک سو و تکیه بر روایت و اسناد تاریخی از سوی دیگر سبب شده تا نظرها درباره وی گوناگون باشد؛ برخی وی را نقد می‌کنند و برخی دیگر وی را می‌ستایند. در این جستار که با روش کتابخانه‌ای انجام شده است، نویسنده نخست به معرفی کوتاهی از براون می‌‌پردازد و سپس نقش وی در ایران‌پژوهی را با تاکید بر کتاب تاریخ ادبیات ایران مطالعه و بررسی می‌کند تا جایگاه او از دید عالمان ادبی مشخص شود. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد در میان شرق‌شناسانی که به موضوع ایران پرداخته‌اند، براون سهم بسزایی در شناساندن ایران و ادبیات آن به اروپاییان دارد و اینکه بعد از چاپ این کتاب محققان ایرانی روش تاریخ‌نگاری روایی و رجالی صرف را در پژوهش‌های ادبی خود کنار گذاشتند و روشی را در پیش گرفتند که براون آن را در تاریخ ادبیات خود به کار گرفته بود.