مکانیزم کوتاه شدگی نسبی در قوس ساختاری ائوسن شمال غرب بیرجند، شرق ایران

در شرق ایران، نهشته های کربناته ایوسن شمال غرب بیرجند در درون یک قوس ساختاری با تحدبی به سوی شمال‎ غرب گسترش یافته است. این نهشته ها به شکل یک برگه ی نازک رانده شده بر روی یک بستر خمیری از شیل های کرتاسه فوقانی لغزیده و چین خورده است. مطالعه ی کمی و سازوکار دگرشکلی این برگه رانده امکان بررسی منشا قوس ساختاری مذکور را فراهم ساخته است. به منظور نیل به چنین هدفی، شش پیمایش ساختاری به ترتیب چهار پیمایش به شکل شعاعی نسبت به قوس و دو پیمایش در عرض قوس صورت پذیرفته است. در این پیمایش ها چین های میان تا بزرگ مقیاس و همچنین گسل ها و راندگی ها در حد امکان اندازه گیری شده و سپس توسط نرم افزارMove به حالت قبل از دگرشکلی موازنه گردیده اند. میزان کوتاه شدگی به ترتیب در برش های شعاعی از شرق به غرب %40-30 در برش A، %35-25در برش B، %45-35در برش C و %25-15در برش D، در برش های عرضی از جنوب به شمال به میزان %55-35 در برش E و %35-25 در برش F بوده است. مقایسه کوتاه شدگی ها نشان می دهد که در دو انتهای شرقی و غربی قوس، و همچنین در راستای خط خمش در پروفیل E بیشترین مقدار بوده است. ما چنین الگوی کوتاه شدگی را به نوعی خمش(Buckling) در شمال غرب بیرجند نسبت می دهیم.