شناسایی موانع و تسهیل کننده های اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی مشارکت مردمی در احداث و بهره برداری از کانال های آبیاری با استفاده از تحلیل میدان نیرو (مورد مطالعه شهرستان ویس)

مشارکت های مردمی مهم ترین وسیله برای موفقیت برنامه های اقتصادی و اجتماعی توسعه به ویژه استفاده بهینه از منابع آب در نواحی روستایی به حساب می آید. با شناخت عوامل موثر بر مشارکت روستاییان در حفظ و توسعه منابع آب کشور و میزان تاثیر آن ها می توان برنامه ریزی ها و اقدامات لازم را جهت مشارکت هرچه بیشتر مردم در حفظ و احیاء آب در آینده صورت داد و موانع مشارکت را نیز تعدیل نمود. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع و تسهیل کننده های اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی موثر بر مشارکت مردمی در احداث و بهره برداری از کانال های آبیاری در منطقه ویس با استفاده از روش پیمایش انجام شد. تمام بهره برداران شبکه آبیاری ویس به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ای به حجم 217 نفر از میان آن ها انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که پس از تایید روایی و پایایی آن، در بین اعضای نمونه توزیع شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل میدان نیرو با کمک نرم افزارهای  SPSSver20و Pathmakerver 5.5 استفاده شد. نتایج نشان داد که مشارکت کاربران در مرحله تصمیم گیری بسیار ضعیف، در مرحله اجرا متوسط و در مرحله بهره برداری و ارزیابی بالا بود. نتایج تحلیل نیروهای تسهیل کننده و بازدارنده مرتبط با عوامل اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی نشان داد که در همه موارد، برآیند امتیاز نیروهای بازدارنده بیشتر از برآیند امتیاز نیروهای تسهیل کننده است؛ یعنی تمایل به حفظ وضعیت موجود و عدم تغییر در بین بهره برداران منطقه نسبت به تمایل به ایجاد تغییر بیشتر و قوی تر است. سرانجام، پس از شناسایی موقعیت های مساله دار و سهم آن ها، به منظور دستیابی به یک وضعیت مطلوب تر، بعضی از راه حل ها برای تضعیف نیروهای بازدارنده و یا تشدید نیروهای تسهیل گر یا هر دو پیشنهاد شد.