تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین در مناطق معدنی با استفاده از شاخص های فرسایش و رسوب

فلزات سنگین به دلیل سمی بودن و پایداری در طبیعت، از آلاینده های خطرناک محیط زیست هستند. این فلزات می توانند با تغییر در خواص شیمیایی رسوبات، فلزات و آلاینده ها را به آب روی رسوب خود انتقال دهند و با تحرک دوباره آنها در محیط، به عنوان منبع آلودگی عمل کنند. در این خصوص معادن فلزی و فعالیت های معدنی یکی از منابع اصلی آلودگی فلزات سنگین در محیط های محلی هستند. در مطالعه حاضر به منظور ارزیابی سطوح آلودگی فلزات سنگی (Cu، Ni، Cr، Zn، Pb و Mn)  از تحلیل داده های ژیوشیمیایی رسوبات آبراهه ای ورقه 1:100.000 خوی استفاده شده است. از آنجا که داده های رسوب آبراهه ای، معرف مواد بالادست خود هستند، برای تحلیل بهتر آلودگی از روش حوضه آبریز نمونه (SCB) استفاده و براساس آن، غلظت زمینه محلی ناشی از لیتولوژی به روش میانگین وزن دار محاسبه و به عنوان زمینه در شاخص های کیفیت رسوب مانند شاخص ضریب آلودگی و شاخص خطر زیست محیطی استفاده شد. عناصر نیز برای مشارکت در شاخص های مرکب کیفیت رسوبات، با روش های آماری چند متغیره مانند ماتریس همبستگی پیرسون، آنالیز فاکتوری و خوشه بندی سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعه حوضه های آلوده نشان‎داد که منابع آلودگی بیشتر به دلیل خصوصیات زمین شناسی منطقه بوده اما در برخی موارد فعالیت های معدنی و انسانی در گسترش آلودگی بسیار موثر بوده اند. در گام بعدی برای رتبه بندی مناطق آلوده، دبی رسوب مربوط به هر حوضه محاسبه و با توجه به سطح آلودگی رسوب، پتانسیل تولید حجمی و دبی رسوب، 127 حوضه آلوده Cr و Ni  به‎روش تاپسیس رتبه بندی شدند.