زین الدین کشی، نخستین چهره اشراقی پس از سهروردی

در تاریخ فلسفه اسلامی، شهرزوری نخستین و شاید مهمترین شارح حکمه الاشراق و مکتب سهروردی معرفی شده است. اما این ادعا زمانی میتواند درست باشد که در دوره زمانی میان سهروردی و شهرزوری حکیمی به فلسفه اشراق توجه خاص نکرده باشد؛ اگر بدانیم که شهرزوری خود از حکیمی دیگر بهره برده است، باید در این دیدگاه رایج تجدید نظر کنیم. این حکیم، زین الدین کشی، صاحب حدایق الحقایق است که پیش از شهرزوری چنین التفاتی به آموزه های فلسفه اشراق داشته است. تاثیرپذیری کشی از سهروردی، افزون بر ترتیب تدوین مواضع کتاب حدایق الحقایق، بطور ویژه در فصلی مستقل که به بحث نور و اقسام آن اختصاص یافته، خود را بخوبی نشان میدهد؛ این فصل درواقع چکیده یی از همه مباحث کتاب حکمه الاشراق است. مقاله حاضر با بررسی سیر مباحث کتاب و مقایسه و تحلیل فقراتی از حدایق الحقایق نشان میدهد که پیش از شهرزوری، زین الدین کشی به اندیشه سهروردی توجه نشان داده و میتوان او را در این رویکرد مقدم بر شهرزوری و نخستین اندیشمند اشراقی بعد از سهروردی دانست.