بررسی و مقایسه میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب میوه جمعیتهای مختلف گیاه دارویی Rosa canina L. در رویشگاه های مختلف آذربایجان غربی، شمال غربی ایران

میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد ارزشمندی مانند اسیدهای چرب است. در این تحقیق به منظور تعیین میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب بذرهای نسترن کوهی در رویشگاه های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیبات، میوه ها در زمان رسیدن کامل از 5 منطقه با شرایط اقلیمی مختلف شامل ارومیه، چالدران، بوکان، شاهین دژ و زنجان به ترتیب با ارتفاع1500، 2000، 1370، 1406، 1638 متر از سطح دریا در 30 شهریور 1396جمع آوری شدند. استخراج روغن بذرهای میوه با دستگاه سوکسله و تجزیه اسید های چرب با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) صورت گرفت. نتایج نشان داد رویشگاه های مختلف تاثیر معنی دار بر میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب داشته است. بیشترین و کمترین درصد روغن به ترتیب، از رویشگاه های شاهیندژ (5/20 درصد) و چالدران (3/12 درصد) بدست آمد. اسیدهای چرب غالب روغن بذر رویشگاه چالدران، پالمیتیک اسید (5/49 درصد)، لینولییک اسید (7/46 درصد)، سیس-9- اولییک اسید (8/28 درصد) و سیس-11-ایکوزانوییک اسید (08/17 درصد) بودند، در حالی که اسیدهای چرب غالب رویشگاه ارومیه، لینولییک اسید (42/96 درصد)، سیس-9-اولییک اسید (30/33 درصد)، سیس-11-ایکوزانوییک اسید (15/34 درصد) و پالمیتیک اسید (5/92 درصد) بودند. در رویشگاه زنجان، اسیدهای چرب اصلی، لینولییک اسید (46/30 درصد)، سیس-9- اولییک اسید (28/42 درصد)، سیس-11-ایکوزانوییک اسید (16/71 درصد) و پالمیتیک اسید (4/54 درصد) بودند. در رویشگاه بوکان، اسیدهای چرب غالب، لینولییک اسید (45/31 درصد)، سیس-9-اولییک اسید (27/70 درصد)، سیس- 11- ایکوزانوییک اسید (17/70درصد) و پالمیتیک اسید (5/33 درصد) بودند، در حالی که در رویشگاه شاهیندژ، لینولییک اسید (52/61 درصد)، سیس-9- اولییک اسید (28/62 درصد) و سیس- 11- ایکوزانوییک اسید (18/70 درصد) اسیدهای چرب غالب بودند. رویشگاه های ارومیه و بوکان از نظر میزان اسیدهای چرب اشباع بهترین منطقه بودند، در حالی که بذرهای رویشگاه شاهیندژ از نظر مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع غنی بودند. به طورکلی، نتایج حاصل از این مطالعه، اثر شرایط اکولوژیکی را بر کمیت و کیفیت اسیدهای چرب و درصد روغن موجود در بذر نسترن کوهی به اثبات رساند.