عوامل موثر بر تقاضای القایی در نظام سلامت ایران

تقاضای القایی به مفهوم فروش خدمت غیرضروری به بیماران یا مراجعین با اهداف مختلف در حوزه سلامت تعریف شده است. هدف از این مطالعه شناسایی و ارایه یک چهارچوب جامع از عوامل موثر بر تقاضای القایی در نظام سلامت ایران از دیدگاه متخصصان، کارشناسان، ارایه دهندگان و دریافت کنندگان خدمات است.

 این مطالعه از نوع تحلیل اسناد در مقطع زمانی 1393 تا 1397 بود. در ابتدا به روش مروری نقلی و جستجو در پایگاه های استنادی معتبر ایران و جهان، فهرستی از مقالات به دست آمد. سپس با پالایش آن ها 14 مقاله از پایگاه های داده ایرانی و 101 مقاله از پایگاه های استنادی جهانی بررسی و با توجه به هدف پژوهش 20 مقاله مرتبط انتخاب و با مطالعه دقیق آن ها به روش تحلیل اسناد، فهرستی از عوامل اصلی و فرعی و مولفه های تقاضای القایی شناسایی شد. در مرحله بعد این فهرست با کمک گروه صاحب نظران و کارشناسان خبره، تعدیل و فهرست نهایی به دست آمد.

 نتایج نهایی حاصل از تحلیل اولیه و نظرات متخصصان و کارشناسان زبده در رابطه با عوامل موثر بر تقاضای القایی، در قالب 5 مقوله اصلی زیربنایی، اجتماعی، ساختاری سازمانی، اقتصادی، ذی نفعان و 18 مقوله فرعی و 82 عامل شناسایی و ارایه شد.

 جمع بندی یافته های این پژوهش نشان دهنده آن است که به دلیل گستردگی و تعدد عوامل و ماهیت پیچیده پدیده تقاضای القایی در نظام سلامت تنها با شناسایی عوامل مرتبط می توان اثرات ناخواسته آن را مهار کرد.