ارزیابی کارایی نظام سلامت در ایران نسبت به کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها

بخش سلامت از مهمترین بخش های خدماتی و یکی از شاخص های توسعه و رفاه اجتماعی است. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی نظام سلامت ایران نسبت به کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی می باشد.

در این مطالعه از روش تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی کارایی استفاد شد. تمام کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به همراه ایران (36 کشور) به عنوان یک واحد تصمیم گیرنده در تحلیل به حساب آمدند. ستاده ها، امید به زندگی در زمان تولد و نرخ بقاء نوزاد و ورودی ها، سرانه مخارج سلامت، تعداد پزشکان و تعداد تخت های بیمارستانی در نظر گرفته شد. از نرم افزار DEA Solver برای تحلیل داده ها استفاده شد.

کاراترین کشورها در زمینه نظام سلامت، کانادا، شیلی، استونی، ایسلند، ایرلند، رژیم اشغالگر قدس، ژاپن، کره جنوبی، لتونی، لوکزامبورگ، مکزیک، اسلونی، اسپانیا، سوییس، ترکیه و ایران هستند که ناکارایی آن با استفاده از مدل خروجی محور محاسبه شد. ناکاراترین کشورها نیز شامل پرتغال، آلمان، ایالات متحده، لهستان،  چک، اسلواکی و مجارستان بوده است.

نظام سلامت ایران نسبت به کشورهای مورد مطالعه کارایی کامل داشت و نشان دهنده این بود که از حیث امید به زندگی و نرخ بقاء نوزادان (2 شاخص بسیار مهم نظام سلامت) ایران به نسبت ورودی های خود یعنی مخارج سلامت، نسبت پزشکان و تخت بیمارستان، نسبتا مناسب عمل کرده است. با این حال نظام سلامت ایران بیشتر به دلیل میزان کم ورودی (پزشک و تخت بیمارستانی) با ستاده مشابه با دیگر کشورها (امید به زندگی و نرخ بقاء نوزادان) در این روش کارا تشخیص داده شد. از سوی دیگر، همه گیری ویروس کرونا نشان داد نظام های سلامت کشورها باید برای اینگونه بیماری ها آمادگی داشته و قابلیت افزایش تخت بیمارستانی، پزشکان و دیگر ورودی های نظام سلامت را داشته باشند.