بررسی تناسبات بین فضاهای پر و خالی مساجد دوران قاجار در شهر اصفهان (مسجد جامع اصفهان)

این پژوهش قصد دارد مسجد جامع اصفهان را که در محله تار یخی دردشت قرار دارد، از جهت تاثیر و تاثرات متقابل با مخاطبان آن مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش میتواند در تدوین اصول طراحی مساجد معاصر موثر واقع گردد. روش مورد استفاده در پژوهش کتابخانه ای است. ساختار هندسی حیاط و بدنه ها و اجزاء در برگیرنده آن واجد ویژگی های کالبدی خاص هستند که مخاطبان در آن احساس آرامش می نمایند. نوع تزیینات جداره ها، مقرنس های درشتتر در سقف و ارتفاع اندک آن، باعث تاثیرات روانشناسانه در رفتار مخاطبان در این مسجد شده است. نیمه شمالی مسجد به دلیل دوری از مرکز توجه، افراد بیشتری را در خود جای داده است و مکانهای نشستن رو به جداره های حیاط به دلیل ایجاد تماس چشمی محدودتر با اطراف، افراد بیشتری را به خود جذب میکند. همچنین سکوی آجری رو ی حوض ضمن لطمه نزدن به قداست مسجد، مکان مناسبی را برای سرگرم کردن کودکان میباشد. مسجد جامع اصفهان از گذشته تا کنون مورد استقبال استفاده کنندگان بسیاری برای فعالیتهای عبادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرارگرفته است و در عصر حاضر بازدید از آن به عنوان یک بنای با ارزش تار یخی افراد ز یادی را به خود جذب میکند. مخاطب برای رسیدن به مسجد از بازار که دارای تاق های ممتد است و یا از میدان امام علی (ع) که جداره هایی با طاقهای همشکل و یکنواخت دارد عبور کرده است. همچنین مناره ها و ایوانهای رفیع میدان موجب اختالط خط زمین و آسمان میشود. همچنین تزیینات پرکار و متنوع خود بسیار مورد توجه است. بخش هایی از سکوهای نماز میانه حیاط که رو به به دلیل ایجاد تماس چشمی محدودتر و در نتیجه خلوت جداره ها هستند احتماال بیشتر مورد استقبال بسیاری از افراد به ویژه زنان قرار میگیرد.