بررسی ویژگی های خاک شناسی و پوشش گیاهی سازندهای مارنی، مطالعه موردی: مارن های منطقه سبزوار

سازندهای مارنی به دلیل دارا بودن ویژگی های فیزیکوشیمیایی نامناسب، از پوشش گیاهی ناچیزی برخوردار بوده، به شدت فرسایش پذیر هستند. این سازندها حدود 2000 کیلومتر مربع از اراضی شهرستان های سبزوار و داورزن را تشکیل می دهند. در این پژوهش، ویژگی های زمین شناسی، خاک شناسی و پوشش گیاهی سازندهای مارنی شهرستان های سبزوار و داورزن بررسی شدند. از نظر زمین شناسی، در منطقه دو نوع سازند مارنی شامل سازند مارن نمکی و مارن قرمز گچ دار وجود دارد. شیب های جنوبی، غالبا فاقد پوشش بوده، میزان پوشش گیاهی بر روی شیب های شمالی بین صفر تا 27 درصد متغیر است. سه جنس گیاهی درمنه، سالسولا و افدرا جنس های گیاهی غالب عرصه های مارنی را تشکیل می دهند. به منظور شناخت ویژگی های فیزیکوشیمایی خاک های مارنی، در محدوده استقرار هر یک از سه جنس گیاهی درمنه، سالسولا و افدرا در دامنه های شمالی، چندین پروفیل خاک حفر شد. از هریک از پروفیل ها از عمق صفر تا 40 سانتی متری، نمونه خاک برداشته و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در جنس های گیاهی مورد بررسی، با افزایش پوشش گیاهی از 10-0 درصد به 24-10 درصد، ویژگی هایی از خاک نظیر هدایت الکتریکی، اسیدیته، درصد ژیپس، سیلت و رس، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلر، سولفات، مجموع آنیون ها و کاتیون ها و نسبت جذب سدیم کاهش نشان داده و ویژگی هایی چون درصد کربن، نیتروژن، فسفر و درصد مواد خنثی شونده و ماسه و میزان بیکربنات غالبا افزایش نشان می دهند. در این پژوهش، تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. بررسی ها نشان داد که جنس های گیاهی درمنه و افدرا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد پوشش گیاهی بوده و این تفاوت از نظر آماری با استفاده از آزمون دانکن معنی دار است. ضمنا میزان شوری و گچ موجود در خاک مارنی از مهمترین عواملی است که در میزان استقرار پوشش گیاهی نقش به سزایی ایفا می کنند.