بررسی و باستان سنجی ظروف شیشه ای سده های3 و4 ه. ق با استفاده از روش میکروپیکسی مطالعه موردی: مجموعه دوران اسلامی موزه ملی ایران

باستان سنجی و آنالیز عنصری شیشه های باستانی در تعیین نوع شیشه ، فن آوری و مواد سازنده و همچنین زمان ساخت آن، کاربرد دارد. در مقاله فوق، نتایج آنالیز عنصری تعدادی از شیشه های سده های 3 و 4 ه. ق که در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می شود؛ ارایه شده است. این نمونه ها با نگاهی به پراکندگی جغرافیایی انتخاب شده تا بتوان میزان تغییرات ایجاد شده در ترکیبات شیشه را به صورت محلی در این بازه زمانی تحلیل کرد. نمونه های آنالیز شده ظروف شیشه ای در اشکال متنوع با رنگ های سبز، آبی و زرد حاصل از کاوش های باستان شناسی است. آنالیز عنصری آن ها به روش میکروپیکسی انجام و عناصر اصلی و کم مقدار تشکیل دهنده نمونه ها اندازه گیری شده است. سنجش و تحلیل شیشه گری این دوره علاوه بر نمونه های مذکور با نمونه های ایرانی موزه کرنیگ که توسط رابرت بریل مورد مطالعه قرارگرفته و همچنین با شیشه های هم عصر خود همچون فسطاط در مصر و قصر الحیر در سوریه مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد، نوع شیشه های به دست آمده در تمام مناطق یاد شده، از نوع سیلیکا سودا آهکی است. میزان اکسیدهای منیزیم و پتاسیم تمام این نمونه ها، به غیر از نمونه شماره 10و 17 بیشتر از 5/2 درصد است، لذا منبع تامین اکسید سدیم، خاکستر حاصل از گیاهان بوده است. نمونه شماره 10 که از هفتوان تپه به دست آمده از نوع ناترونی بوده که بیشتر از مناطق مدیترانه شرقی به دست آمده است. شیشه گران این دوره از اکسیدهای فلزی مانند اکسید منگنز، آهن، مس و کبالت، به عنوان عامل رنگ زا یا بی رنگ کننده استفاده کرده اند.