بررسی و تحلیل باستان شناختی محوطه شهریری استان اردبیل

عصر مفرغ متاخر و آهن I از نظر فرهنگی نشانگر تحولاتی بسیار مهم در ساختار فرهنگ مادی و معنوی مردمان ساکن فلات ایران است. شناخت و استفاده از آهن در این دوره به مثابه کشف عظیمی بود که در تمام زوایای زندگی بشر آن روز سایه افکند. زمینه های ایجاد امپراطوری های گسترده در پی این دوره بر پایه های جامعه ای استوار گشت که با سپری کردن عصر آهن، پتانسیل جهانی شدن یافته بود؛ لذا می توان این برهه را دوره آغاز تاریخی ایران نامید. یکی از شاخص ترین و مهم ترین محوطه های نشانگر این تحولات در شمال غرب ایران، محوطه باستانی شهریری در مشکین شهر استان اردبیل است که در طی بررسی های چالز برنی شناسایی شده و طی سه فصل کاوش باستان شناختی طی سال های 1382،83،84 به سرپرستی نگارنده (علیرضا هژبری نوبری) با هدف شناسایی فرهنگ های عصر آهن حوزه شرقی شمال غرب ایران مورد مطالعه قرار گرفت. در این محوطه می توان شاخصه های فرهنگی عصر آهن حوضه شرقی شمال غرب را در بستر فرهنگی پیوسته ای مطالعه نمود. وجود قلعه ی استحکاماتی با بهره گیری از موانع طبیعی دفاعی، گورستان پراکنده در اطراف محوطه و فضای آیینی همراه با سنگ افراشت های انسان ریخت از مهمترین قسمت های شناخته شده ی حاصل از کاوش های باستان شناختی محوطه شهریری می باشد. نتایج مطالعات انجام یافته در قلعه شهریری نشان می دهد که شکل گیری محوطه از اواخر دوره مفرغ میانی و مفرغ متاخر بوده و نمود باستان شناسی این دوره معبد اولیه و استقرار های کوچ نشینی است. توسعه محوطه در دوره آهن بوده و نمود باستان شناسی آن قلعه استحکاماتی، معبد شهریری و گورستان وسیع می باشد.