تعیین ارتباط بین نوسانات تولید گونه های مرتعی با خشکسالی به منظور پیش بینی تولید با استفاده از شاخص های خشکسالی هواشناسی

پیش بینی عملکرد گونه های مرتعی، یکی از ابزارهای کارا در برنامه ریزی و سیاست گذاری منابع طبیعی هر کشور است. متغیرهای آب و هوایی از جمله بارش و دما، نقش مهمی در پیش بینی تولید گونه های مرتعی دارند. در این تحقیق، به منظور تعیین اثرات خشکسالی بر تولید گونه های گیاهی شاخص مراتع قوشه استان سمنان، اندازه گیری تولید گونه های شاخص منطقه در 30 پلات دو متر مربعی واقع بر دو ترانسکت به روش قطع و توزین و در یک دوره ده ساله (بین سال های آبی 85-1384 تا 94-1393) انجام شد. در مرحله بعد، ضمن محاسبه چندین شاخص خشکسالی و بررسی ارتباط بین مقادیر تولید گونه های مرتعی و مقادیر شاخص های خشکسالی، مدل پیش بینی تولید در منطقه مورد بررسی براساس مقادیر شاخص های خشکسالی مد نظر قرا گرفت. براساس مقادیر شاخص های خشکسالی SIAP، PNPI و Z - Score، در دوره ده ساله مورد بررسی، چندین دوره ترسالی و خشکسالی حادث شده است. بررسی روابط بین مقادیر تولید و شاخص های خشکسالی نشان داد که بهترین مدل خطی یک متغیره ارایه شده برای تولید کل، مربوط به شاخص های SIAP و Z - Score با 1/0= RRMSE بود که 53 درصد تغییرات تولید را در سطح اعتماد 95 درصد توجیه نمودند. اثر دوره های خشکسالی و ترسالی بر مقادیر و تولید گونه های مورد بررسی متفاوت بوده است، به طوری که نوسانات سالانه تولید برای گونه های یکساله بسیار شدید (بین 1 تا 11 درصد تولید کل سالانه) و برای گونه های چندساله و درختچه ای بسیار ناچیز بوده است. حساسیت گونه ها به نوسانات سالانه بارش و دوره های خشکسالی، ارتباط نزدیکی با ساختار و عمق ریشه دوانی گونه ها دارد. با توجه به نتایج این تحقیق، گونه های Zygophyllum eurypterum، Stipa barbata و Ephedra intermedia و Artemisia sieberi به عنوان گونه های پیشنهادی در اصلاح و احیاء مراتع مورد مطالعه توصیه می شوند.