پایش تغییرات ناشی از احداث سد البرز بر پوشش گیاهی و کاربری اراضی به کمک سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی

احداث سدهای بزرگی مانند سد مخزنی البرز علاوه بر تامین آب در بخش های شرب و کشاورزی، بدون شک با تغییرات فراوان بر اکوسیستم های طبیعی همراه است. شناخت و آگاهی از این تغییرات به منظور برنامه ریزی و مدیریت پایدار مناطق تحت تاثیر سد، امری ضروری است. استفاده همزمان از فناوری های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، یکی از روش های رایج در امر پایش تغییرات منطقه به شمار می رود. در این راستا، هدف این مطالعه بررسی اثر احداث و آبگیری سد البرز بر تغییرات پوشش گیاهی و کاربری اراضی به کمک سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی می باشد. بدین منظور، دو تصویر ماهواره ای لندست در دوره 22 ساله (مربوط به سال های 1994 و 2016 میلادی) با اعمال تصحیح رادیومتریک و اتمسفری به کار گرفته شد؛ به گونه ای که گویای تغییرات پوشش گیاهی و کاربری اراضی پیش و پس از احداث و آبگیری سد باشد. سپس با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده ماشین بردار پشتیبان، نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی تهیه و دقت طبقه بندی ها نیز ارزیابی گردید و تحلیل تغییرات زمانی پوشش گیاهی و کاربری اراضی با تولید نقشه آشکارسازی تغییرات، انجام شد. همین طور، به منظور بررسی تغییرات مکانی انواع کلاس های پوشش گیاهی و کاربری، از شاخص آماری LQ استفاده شد. مطابق نتایج، طی گذشت دو دهه، مساحت پوشش گیاهی جنگلی در منطقه  7/22 هکتار (9/1 درصد) افزایش، مساحت کاربری کشاورزی و مرتع و همین طور نواحی ساخت و ساز به ترتیب 66/735 هکتار (83/6 درصد) و 82/17 هکتار (1/0 درصد) کاهش داشته و مساحت پوشش آبی که با آبگیری سد و شبکه، طبقات مذکور را به زیر آب برده، 37/530 هکتار (4/5 درصد) به دست آمد. بررسی تغییرات الگوی مکانی پوشش گیاهی و کاربری های اراضی نیز نشان داد که بیشترین تغییرات در بخش بالادست (محل مخزن سد) با LQ معادل با 68/1 رخ داده که متعلق به پوشش آبی است که این امر به وضوح نشانگر تاثیر احداث و آبگیری سد البرز در تغییرات پوشش گیاهی و کاربری اراضی در بخش بالادست این سد است.