صفات مرتبط با تحمل به تنش خشکی و ارتباط آن با نشانگر AFLP در ژنوتیپ های گندم نان

به منظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با صفات وابسته به تحمل به خشکی تحت دو شرایط متفاوت رطوبتی، دیم (تنش خشکی) و آبیاری تکمیلی، آزمایشی در دو سال متوالی (94-1392) اجرا شد. از بین آغازگرهای AFLP مورد استفاده، هشت ترکیب آغازگری EcoRI/MseI در مجموع 119 نوار چندشکل با میانگین 88/14 نوار به ازای هر نشانگر تولید کردند. متوسط محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) برای کلیه نشانگرها 298/0 محاسبه شد. بر اساس آماره های تنوع ژنتیکی ارزیابی شده شامل PIC، شاخص شانون (I)، هتروزیگوسیتی مورد انتظار (He) و تعداد آلل های موثر (EA)، ترکیب E-ACT/M-CTT به عنوان بهترین ترکیب آغازگر در تفکیک ژنوتیپ های مورد مطالعه شناسایی شد. ارتباط بین صفات آگرو-فیزیولوژیک به عنوان متغیرهای وابسته و داده های مولکولی به عنوان متغیرهای مستقل از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام مورد بررسی قرار گرفت و  76 و 98 نشانگر پیوسته با صفات مورد مطالعه به ترتیب در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی شناسایی شد. در شرایط آبیاری تکمیلی، بالاترین ضریب تبیین به نشانگر E-ACT/M-CTC-11 با توجیه بیش از 60 درصد تغییرات وزن پدانکل، طول پدانکل، وزن خشک سنبله و وزن دانه در سنبله و نشانگر E-ACT/M-CTT-8 با توجیه 62 درصد از تغییرات وزن هزار دانه اختصاص یافت. در شرایط دیم نیز نشانگر E-ACT/M-CTT-8 با 70 درصد، نشانگر E-ACG/M-CTG-2 با 57 درصد و نشانگر E-ACG/M-CAA-2 با 51 درصد، به ترتیب بالاترین میزان تغییرات وزن هزار دانه، نسبت آب از دست رفته و محتوای آب نسبی برگ را تبیین کردند. نشانگرهای E-ACT/M-CTC-11 و E-ACG/M-CAA-20 نیز 32 و 41 درصد از تغییرات عملکرد دانه را به ترتیب تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم توجیه کردند. در این پژوهش، نشانگرE-ACT/M-CTT-8 به طور مشترک بیش از 60 درصد از تغییرات وزن هزار دانه را تحت هر دو شرایط آزمایشی توجیه کرد. نتایج این تحقیق می تواند در تامین اطلاعات اولیه برای انتخاب غیرمستقیم صفات گندم از طریق نشانگرهای مرتبط با تحت شرایط دیم مفید باشد.