تاثیر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و ترکیب پوشش گیاهی مراتع نیمه خشک (مطالعه موردی: مراتع محمد‏آباد، جیرفت)

آگاهی از فشارهای محیطی مخرب بر اکوسیستم که باعث تخریب زیستگاه‏ها و بیوم‏ها و در نتیجه کاهش تنوع گونه‏ای می‏گردد، ضروری است. یکی از فشارهای مخرب فیزیکی بر عرصه مرتع که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن عناصر گیاهی حساس می‏گردد، چرای مفرط می‏باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونه‏ای در مراتع نیمه خشک بخش محمد آباد، شهرستان جیرفت، استان کرمان بوده است.

به منظور بررسی اثر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونه‏ای سه رویشگاه متفاوت قرق، چرای متوسط و چرای شدید انتخاب و با استفاده از 90 پلات 4 متر مربعی در طول 18 ترانسکت اقدام به نمونه برداری گردید. در داخل هر قاب، فهرست گونه‏های موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هر گونه یادداشت شد. برای ارزیابی شاخص‏های تنوع و غنا، شاخص های غنای مارگالف و منهینگ و شاخص‏های تنوع سیمپسون، شانون-واینر، N0 هیل و N1 هیل محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام شد و مقایسه شاخص‏های مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدت‏های چرایی مختلف توسط آزمون توکی صورت پذیرفت.

نتایج حاصل از محاسبه شاخص غنای مارگالف نشان داد که بین تمامی عرصه‏های چرایی از نظر آماری اختلاف معنی‏داری وجود دارد. از طرف دیگر بین مناطق مختلف چرایی از نظر شاخص غنای منهینگ اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص‏های تنوع، در هر چهار شاخص سیمپسون، شانون-واینر،  N0هیل و N1 هیل نشان دادند که بین تمامی عرصه‏های چرایی اختلاف معنی داری وجود دارد.

بحث و نتیجه گیری:

  به‏طور کلی در منطقه مورد مطالعه شاخص های تنوع و غنای گونه‏ای به دلیل میزان بارندگی کم منطقه و قرارگیری در ناحیه نیمه خشک نسبتا پایین است. بنابراین به علت حساس و شکننده بودن این نوع مراتع در بهره برداری از آن‏ها باید توجه بیش‏تری داشت تا از تخریب بیش‏تر جلوگیری شده و ترکیب گیاهی نیز اصلاح گردد.