گسست های معرفتی در نمایشنامه های محمد یعقوبی

محمد یعقوبی در تعدادی از نمایشنامه </span>هایش که در این مقاله بررسی خواهد شد، تلاش دارد که با استفاده از مولفه </span>های دراماتیک که مختص خودش است نوعی گسست معرفتی را در مجموعه </span>ای </span>از روابط انسانی و اجتماعی به نمایش بگذارد. این گسست </span>های معرفتی در روابط اجتماعی حاصل گسست </span>های معرفتی تاریخی نیز هستند که در تمام عناصر نمایشنامه </span>های وی قابل ردیابی </span>اند. به طور مثال در نمایشنامه </span>زمستان 66 گسست معرفتی تاریخی از شرایط جنگی ناشی می </span>شود. شرایطی که موجب تزلزل در امکان </span>های مرگ و حیات شخصیت </span>ها می </span>شود. اما این تزلزل تنها در نتیجه </span>تهاجمی بیرون از چارچوب خانه </span>این شخصیت </span>ها نیست بلکه ناشی از تزلزلی هم هست که در روابط اجتماعی درون خانه جریان دارد. یعقوبی این گسست </span>های درونی را در پیوند با گسست </span>های بیرونی به اشکال مختلف به نمایش می </span>گذارد. مثلا با لرزش </span>های پیاپی که بر فضای ملتهب خانه فراهم می </span>آید یا با دیالوگ </span>هایی </span> </span>که جابه </span>جا قطع و دوباره تکرار می </span>شوند یا با روایت </span>هایی </span>موازی که جابه </span>جا به یکدیگر قطع می </span>شوند.
نظریه </span>مورد استفاده </span>ما در این مقاله از میان تعریف </span>هایی </span> </span>که میشل فوکو، تاریخ </span>شناس، نشانه </span>شناس و فیلسوف فرانسوی از واژه </span>هایی </span> </span>چون صورت </span>بندی </span>دانایی یا اپیستمه، باستان </span>شناسی، تبارشناسی، گفتمان و قدرت و مقاومت ارایه می </span>دهد، سر برمی </span>آورد. پرسش </span>های این پژوهش این است که اولا، چرا یعقوبی در نمایشنامه </span>های مورد مطالعه به نمایش گسست </span>های معرفتی در کار و بار شخصیت </span>ها و جامعه و تاریخی می </span>پردازد که شخصیت </span>ها در آن زندگی می </span>کنند؟ و ثانیا، یعقوبی چگونه در ساخت </span>مایه </span>های مختلف نمایشنامه </span>هایش این گسست </span>های معرفتی را به نمایش درمی </span>آورد؟ هدف از این پژوهش آن است که بر مبنای یک نظریه </span>شناخته </span>شده به شناخت بیشتری در نسبت درام، تاریخ، جامعه و سیاست دست یابیم. بر این مبنا نمایشنامه </span>هایی </span> </span>از یعقوبی که در این مقاله مورد تامل قرار می </span>گیرند عبارت </span>اند از: خشکسالی و دروغ، تنها راه ممکن، یک دقیقه سکوت، و زمستان 66.</span></span></div>