مطالعه برخی واکنش های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی سه رقم گندم زراعی (.Triticum aestivum L) در شرایط تنش رطوبتی در منطقه البرز

تنش خشکی به عنوان یکی از مهم ترین تنش های غیرزیستی، به طور جدی بر تولید و کیفیت محصولات زراعی تاثیر می گذارد وافزایش تغییرات اقلیمی جهانی، وضعیت را جدی تر می کند. به منظور بررسی پاسخ های فیزیولوژیک و بیوشیمایی ارقام زراعی گندم تحت شرایط محدودیت رطوبت، آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال زراعی 94-1393اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه رقم گندم پیشتاز، سیوند و پارسی (رقم های توصیه شده برای منطقه موردبررسی)، و چهار رژیم رطوبتی (70، 90، 110 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) بودند. نتایج نشان داد که رقم سیوند با میانگین 436 سانتی مترمربع تحت رژیم رطوبتی شاهد (70 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر)، دارای بیشترین سطح برگ و رقم پیشتاز با 12/0 میلی گرم در دقیقه تحت تنش (120 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر)، بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز را داشتند. افزایش فاصله آبیاری از 70 به 130 میلی متر تبخیر تجمعی، منجر به کاهش سطح برگ، طول ساقه و میزان ذخیره سازی هیدرات های کربن محلول و افزایش عدد کلروفیل متر (اسپد)، میزان انتقال مجدد، کارایی انتقال مجدد هیدرات های کربن محلول و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شد. ارقام گندم مورد بررسی از نظر میزان ذخیره سازی هیدرات های کربن محلول، اختلاف معنی داری نداشتند. در مقابل، از نظر میزان انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد هیدرات های کربن محلول، رقم پیشتاز به ترتیب با میانگین 362 میلی گرم و 91 درصد بیشترین مقدار را داشت. بنا بر نتایج این پژوهش، به جهت کارایی بالای رقم پیشتاز در انتقال مجدد هیدرات های کربن محلول و همچنین ظرفیت بالای آنزیمی، به ویژه در شرایط تنش خشکی، می توان کشت این رقم را برای مناطقی که دارای محدودیت رطوبت در انتهای فصل رشد می باشند، در نظر گرفت.