دستآوردهای گرمادرمانی و گرما-شیمی درمانی درون شیشه ای برای حذف برخی از ویروس ها در گلابی رقم ʼنطنزʽ (Pyrus communis L. cv. ‘Natanz’)

تولید گیاهان عاری از ویروس برای مدیریت موثر ویروس های گیاهی باغات درختان میوه دانه دار حیاتی است. بدلیل اهمیت تولید هسته های پیش تکثیری نهال درختان میوه با ارزش، گلابی رقم ʼنطنزʽ که یکی از ارقام مهم بومی ایران است برای ویروس زدایی گزینش گردید. در این مطالعه، تکنیک های کشت بافت به همراه گرمادرمانی و گرما-شیمی درمانی درون شیشه ای برای حذف ویروس ساقه گودکی سیب (ASPV) و ویروس موزاییک سیب (ApMV) مورد ارزیابی قرار گرفت. در روش گرمادرمانی، مریستم ها بعد از 55، 60، 65 و 70 روز قرار گرفتن شاخه ها در تناوب گرمایی (32/38 درجه سانتیگراد) کشت شدند و در روش گرما-شیمی درمانی، مریستم ها بعد از 50 روز قرار گرفتن شاخه ها در تناوب گرمایی (32/38 درجه سانتیگراد) در محیط کشت حاوی غلظت های مختلف ریباویرین کشت شدند. شاخه های حاصل از مریستم های تیمار شده ریشه دار شده و بعد از سازگاری ردیابی ویروس با آغازگرهای اختصاصی انجام شد. شاخه های زنده مانده بعد از تیمار گرمادرمانی و همچنین استقرار مریستم بستگی به طول دوره گرمادرمانی داشت. بعد از 55 روز 33/83 درصد از شاخه ها زنده ماندند درحالیکه این میزان در روز 70 به 33/33 درصد کاهش یافت. هر دو ویروسASPV و ApMV بعد از 60 روز از گرمادرمانی حذف شده بودند. ریباویرین در 10 و 20 میلیگرم بر لیتر درصد استقرار مریستم را به ترتیب به 50 و 37 درصد نسبت به شاهد (88/88 درصد) کاهش داد. تیمارگرما-شیمی درمانی با استفاده از ریباویرین نیز موجب حذف ASPV و ApMV از شاخه های گلابی شده بود.