مطالعه تنوع شیمیایی اسانس اندام های مختلف Salvia sharifii Rech.F. & Esfand.

 یکی از گونه های دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می باشد. در این پژوهش، اندام های مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریم گلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمع آوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیب های شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونه ها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیب های شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) شناسایی شد. عملکرد اسانس اندام های مختلف گل، برگ و ساقه به ترتیب 1.38، 1.14 و 0.84 درصد (وزنی/ وزنی) بدست آمد. اجزای شیمیایی شناسایی شده در گل، برگ و ساقه به ترتیب 45، 42 و 43 ترکیب بود. نتایج آنالیز ترکیب های اسانس نشان داد که لینالول (38.7%)، هگزیل ایزووالرات (13.8%)، هگزیل کاپریلات (6.2%)، هگزیل ایزوبوتیرات (4.6%)، هگزیل-2-متیل بوتیرات (4.4%)، ترانس-کاریوفیلن (3.8%) و ان-هگزیل هگزانوات (3.7%) اجزای اصلی اسانس گل بودند. در اسانس برگ لینالول (17.0%)، هگزیل کاپریلات (11.1%)، آلفا- هومولن (7.8%)، ترانس-کاریوفیلن (6.2%)، اسکلاریول اکسید (5.9%)، نوتکاتون (3.7%)، هگزیل ایزو والرات (3.5%) و آگاروسپیرول (3.0%) بیشترین ترکیب های اسانس را به خود اختصاص دادند. در اسانس ساقه ترکیب های لینالول (18.7%)، اسکلاریول اکسید (8.0%)، آلفا-هومولن (7.5%)، ترانس-کاریوفیلن (7.2%)، هگزیل ایزو والرات (5.2%)، کاریوفیلن اکسید (5.0%)، ان-هگزیل هگزانوات (4.8%)، نوتکاتون (4.1%) و دی بوتیل فتالات (4.0%) به فراوانی وجود داشتند. ترکیب غالب و مشترک در اسانس اندام های این گونه مریم گلی، لینالول بود که در اسانس گل بیشترین و در برگ کمترین مقدار مشاهده گردید. وجود تنوع شیمیایی در اسانس اندام های مختلف این گیاه می تواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز به نژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.